Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Częstochowie

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Zawierciu postanowieniem z dnia 27 października 2016r. wydanym w sprawie IIK 682/15 na podstawie art. 618a § 1, 2, 4 kpk w zw. z art. 618ck.p.k. w zw. z art. 618k.p.k. w zw. z art. 618§1k.p.k. przyznał ze Skarbu Państwa na rzecz świadka S. S. kwotę 324 zł tytułem zwrotu kosztów podróży świadka w związku z terminem rozprawy wyznaczonej na dzień 6.09.2016r.

Powyższe postanowienie zostało zaskarżone w drodze zażalenia wniesionego przez świadka S. S., który podniósł, iż przyznana mu kwota 324 zł tytułem zwrotu kosztów stawiennictwa w Sądzie na rozprawie nawet w przybliżeniu nie pokrywa kosztów przebukowania biletów, tzn. 2406,55 zł, jako odpowiadającej kwocie 615,77 $, którą musiał zapłacić w związku ze zmianą terminu powrotu do USA, gdzie zamieszkuje na stałe. Podał, iż bez tej czynności jego stawiennictwo byłoby niemożliwe, ponieważ wcześniej opuściłby terytorium Polski,. Wskazał nadto, iż występujący w tej sprawie świadek D. otrzymał 100% zwrotu kosztów podróży, które były przybliżone do jego kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 618ak.p.k. świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania do miejsca wykonywania czynności postępowania na wezwanie sądu w wysokości rzeczywiście poniesionych racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu.

Bezspornym jest, iż skarżący został wezwany w charakterze świadka na rozprawę wyznaczoną na dzień 6 września 2016r., na którą stawił się i został przesłuchany. Jednocześnie świadek złożył w ustawowym terminie wniosek o przyznanie mu części kosztów dojazdu do Sądu obejmując swym wnioskiem wyłącznie koszt zmiany terminu biletu powrotnego z Polski do USA, gdzie zamieszkuje na stałe w wysokości 2406,55 zł jako odpowiadającej kwocie 615,77 $. Sąd Rejonowy w zaskarżonym postanowieniu co do zasady nie zakwestionował prawa do żądania przez świadka zwrotu kosztów w podróży do Sądu. Nie negował również faktu zamieszkiwania na terytorium USA, jak i kosztów poniesionych przez świadka w związku ze zmianą terminu powrotu do USA wywołaną koniecznością stawiennictwa na rozprawie w dniu 6.09.2016r. Choć istotnie art. 618a§2k.p.k. prowadza ograniczenia limitujące wysokość możliwych do zwrotu kosztów podróży, odwołując się w tym zakresie do górnej granicy należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostki budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, to jednakże nie można podzielić stanowiska Sądu Rejonowego, iż świadkowi przysługuje w tym wypadku wyłącznie zwrot należności za cztery doby noclegu wraz z kosztem dojazdu do Sądu ( prawdopodobnie – z miejsca pobytu świadka w Polsce do siedziby Sądu Rejonowego w Zawierciu), a nie koszt zmiany terminu wyjazdu świadka z Polski do miejsca zamieszkania w USA, wywołany koniecznością umożliwienia świadkowi stawiennictwa na rozprawie na wezwanie Sądu. Przepis art. 618a § 1 nie różnicuje bowiem zwrotu kosztów podróży w zależności od miejsca zamieszkania świadka. W związku z tym uznać należy, że taki zwrot należy się również świadkowi zamieszkałemu lub przebywającemu za granicą, jeżeli przybył on stamtąd na wezwanie sądu lub innego organu procesowego (por. SA w Lublinie II AKz 106/94, OSA 1995, z. 2, poz. 10). Tym bardziej, w ocenie Sądu Okręgowego, należny jest także świadkowi zwrot kosztów poniesionych przez świadka w związku z koniecznością zmianą terminu powrotu z Polski do stałego miejsca zamieszkania za granicą, o ile jest to faktycznie racjonalnie i celowo poniesiony przez świadka wydatek, zapewniający stawiennictwo świadka na wyznaczoną rozprawę. Nie ma podstaw do przyjęcia, że wyklucza to przepis art. 618a § 2, gdyż wprawdzie mówi on o kosztach z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, ale zawarte w nim odesłanie pełni jedynie funkcję limitującą wysokość podlegających zwrotowi kosztów podróży, natomiast nie wynika z niego ograniczenie zakresu zastosowania art. 618a do podróży na obszarze kraju. Należy zatem przyjąć, że świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania znajdującego się poza terytorium RP z tym, że zwrot ten następuje w wysokości rzeczywiście poniesionych kosztów i nie może przekroczyć wysokości kosztów obliczonych zgodnie z zasadami określonymi w przepisach, do których odsyła art. 618a § 2k.p.k.. Tymi przepisami jest zaś istotnie przywołane przez Sąd Pierwszej Instancji w zaskarżonym postanowieniu rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.01.2013r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej przyznające prawo do ustalenia należności nie tylko z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (§1pkt.1) ale i poza granicami kraju(§1pkt.2 rozporządzenia). Zgodnie z §3 tego rozporządzenia pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości udokumentowanej biletami lub fakturami obejmującymi cenę biletu środka transportu, wraz ze związanymi z nimi opłatami dodatkowymi, w tym miejscówkami . Skoro więc autor zażalenia istotnie nie poniósł kosztu przylotu z USA do Polski w związku z jego wcześniejszym zaplanowaniem z innego powodu, lecz wyłącznie z uwagi na wezwanie go na termin rozprawy na dzień 6.09.2016r. celem przesłuchania w charakterze świadka poniósł dodatkowe koszty wywołane koniecznością zmiany terminu wyjazdu z Polski do USA (tj. koszt przebukowania biletu lotniczego) stwierdzić należy, iż ten właśnie wydatek świadka stanowi racjonalnie i celowo poniesiony przez niego koszt stawiennictwa do Sądu, który podlega zwrotowi.

Reasumując, należało uwzględnić wniesione zażalenie przez świadka i podwyższyć kwotę przyznanego świadkowi zwrotu kosztów podróży do Sądu celem wywiązania się przez niego z obowiązku złożenia zeznań na rozprawie. Na marginesie Sąd Okręgowy podkreśla, iż racjonalne unormowania dotyczące zwrotu kosztów stawiennictwa na wezwanie sądu, ale i racjonalna wykładnia obowiązujących przepisów, bez wątpienia mają wpływ na sposób wykonywania przez świadka jego ustawowych obowiązków, jak i przyczynia się do sprawności wymiaru sprawiedliwości.

Podstawę orzeczenia Sądu Okręgowego stanowi przepis art. 437§2k.p.k. w zw. z art. 438pkt.2k.p.k.