Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Częstochowie

POSTANOWIENIE

Dnia 9 lipca 2015r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VI Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący-Sędzia SSO Maria Ropelska

Sędziowie SSO Andrzej Wesołek

SSO Hanna Morejska ( spr )

Protokolant : Jadwiga Cichoń

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2015r.

sprawy z wniosku M. D.

z udziałem F. D. , J. D. (1) , M. D. (1) , S. D. , J. I. , D. P. , M. P.

o zasiedzenie

na skutek apelacji uczestniczki postępowania S. D.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 7 stycznia 2015r.

sygn. akt II Ns 3895/14

postanawia : oddalić apelację.

VICa 326/15 UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 7 stycznia 2015 Sąd Rejonowy w C.stwierdził że M. D. (2) c. J. i W. nabyła z dniem 31 października 2012r. przez zasiedzenie prawo własności zabudowanej nieruchomości położonej w B. gmina M. przedstawionej na mapie wpisanej do ewidencji w Państwowym Zasobie Geodezyjnym i Kartograficznym Starosty (...) w dniu 24.07.2014 roku za numerem P.(...) jako ko działki oznaczone numerami:(...) o powierzchni i 0.03791 ha i (...) o powierzchni 1,0432 ha

Sad Rejonowy ustalił i zważył co następuje ;

Opisana wyżej działka numer (...), objęta Aktem Własności Ziemi nr (...) oraz działka numer (...) objęta Aktem Własności Ziemi nr (...)- (...) stanowiły własność B. i P. małżonków D. .P. D. zmarła dnia 9 . 10 . 1975 roku. Spadek po niej, na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w C.w sprawie IINs 471/09 nabyli mąż B. D. w 4/16 i dzieci : S. D., J. D. (1), M. P. i F. D. w 3/16 częściach każda z tych osób, w tym wchodzący w skład spadku udział w gospodarstwie rolnym. S. D. marł dnia 20 października 1976 roku. Spadek po nim, na mocy powołanego wyżej postanowienia, na podstawie ustawy nabyli: żona S. D. oraz dzieci: M. D. (1), D. P., J. I. w ¼ częściach każda z tych osób, w tym wchodzący w skład spadku udział w gospodarstwie rolnym. B. D. zmarł dnia 19 czerwca 1982 roku. Spadek po nim, na mocy powołanego wyżej postanowienia, na podstawie ustawy nabyły dzieci: J. D. (1), M. P. i F. D. w 3/12 częściach każda z tych osób oraz wnuki: M. D. (1), D. P. i J. I. w 1/12 części każda z tych osób, w tym wchodzący w skład spadku udział w gospodarstwie rolnym. W dniu 30 października 1982 roku wnioskodawczyni M. D. (2) zawarła z M. P., J. D. (1), F. D. i S. D. umowę sprzedaży nieruchomości o powierzchni 0,98 ha wraz z budynkami położonymi w B. przy ul. (...) za kwotę 220.000 złotych. Umowa sporządzona została na piśmie, w obecności świadków A. L. )raz Z. K. (obecnie W.).Wnioskodawczyni uiściła na rzecz sprzedających cenę sprzedaży w wysokości 220 000 złotych . Od chwili zawarcia opisanej wyżej umowy ti. od dnia 30 października 1982 przedmiotowe działki tj. działka (...) znajdują w samoistnym wnioskodawczyni., która zamieszkuje na działce (...) ,wykonała szereg remontów budynku , działkę (...) uprawiała rolniczo oraz opłacała należności publicznoprawne od obu działek . Przez okres posiadania obu działek przez wnioskodawczynię, żaden z tytularnych właścicieli nie zgłaszał żadnych roszczeń co do objętych wnioskiem gruntów. Dlatego z mocy art. 172 par.1 kpc Sąd Rejonowy postanowił jak wyżej.

Apelację od postanowienia złożyła uczestniczka postępowania S. D. zarzucając .

Rażące naruszenie prawa materialnego a w szczególności art. 172 KC poprzez bezzasadne przyjęcie, iż wnioskodawczyni była samoistną posiadaczką w złej wierze w sytuacji, w której okoliczności sprawy wskazują, iż była ona posiadaczką zależną – użytkownikiem nieruchomości

Naruszenie przepisów prawa procesowego a w szczególności; 1.Popełnienie przez Sąd Pierwszej Instancji błędu w ustaleniach faktycznych sprawy.

2 . Naruszenie art. 233 KPC poprzez przekroczenie przez Sąd granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów,

3. Sprzeczność w ustaleniach faktycznych dokonanych przez sąd z zebranym materiałem dowodowym .

Dlatego uczestniczka wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i o oddalenie wniosku ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu

W uzasadnieniu apelacji podnosiła że z dowodów płatności podatków wynika że wnioskodawczyni do maja 1999 jako dokonującego wpłaty wskazywała siebie ale jako właściciela nieruchomości wskazywała B. D.. Uczestniczka S. D. nie uczestniczyła w zawieraniu umowy sprzedaży i jej nie podpisała. Nadto w dniu sporządzania umowy jej dzieci i dzieci zmarłego S. D. były niepełnoletnie a na zawarcie umowy w ich imieniu brak było zgody - orzeczenia sądu opiekuńczego. Nadto wartość wskazana w umowie s została zaniżona , zatem celem umowy nie było przeniesienie własności a umożliwienie użytkowania domu i nieruchomości z pobraniem czynszu.

Sąd Okręgowy stwierdza że apelacja nie jest zasadna z przyczyn następujących .

Zgodnie z treścią art. 172 § 1 k.c. w brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny (Dz. U. z 1990 Nr 55, poz. 321) posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa jej własność w drodze zasiedzenia, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od 20 lat. Jeżeli jednak posiadacz samoistny uzyskał posiadanie w złej wierze wówczas, stosownie do brzmienia § 2 powołanego przepisu, czas konieczny do nabycia własności przez zasiedzenie ulega wydłużeniu do 30 lat. Treść art. 172 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym w chwili wejścia w życie kodeksu cywilnego tj. 1 stycznia 1965 r. (Dz. U. z 1964 Nr 16, poz. 93) do czasu powołanej wyżej nowelizacji, przewidywała termin zasiedzenia odpowiednio 10 i 20 lat, w zależności od tego czy posiadacz samoistny objął nieruchomość w posiadanie w dobrej lub w złej wierze.

Mając na uwadze treść art. 172 k.c. należy więc stwierdzić, iż do zasiedzenia nieruchomości konieczny jest element samoistnego posiadania, a także wymagany przez ustawę upływ czasu, w którym jest ono wykonywane. Dalszą kwestią jest zaś dobra lub zła wiara samoistnego posiadacza nieruchomości w chwili objęcia jej w samoistne posiadanie. Analizując pierwszą z powołanych przesłanek należało stwierdzić, iż zgodnie z utrwalonymi w tym zakresie poglądami doktryny i orzecznictwa, o samoistności posiadania decydują dwa czynniki: corpus – fizyczne, faktyczne władanie rzeczą, oraz animus – wyrażona na zewnątrz, zamanifestowana w sposób widoczny dla otoczenia wola władania rzeczą jak właściciel, we własnym imieniu i na własną rzecz z pominięciem innych osób, w tym i samego prawowitego właściciela rzeczy, władanie rzeczą z uwidocznionym zamiarem posiadania jej wyłącznie dla siebie. Drugą przesłanką nabycia własności w drodze zasiedzenia jest nieprzerwane posiadanie przez czas określony w ustawie w zależności od posiadania w złej lub dobrej wierze. Decydująca przy tym dla każdego terminu jest tylko chwila uzyskania posiadania. Kodeks cywilny nie zawiera definicji dobrej i złej wiary. W świetle tradycyjnego pojęcia dobra wiara posiadacza istnieje wówczas, gdy jest on przekonany, że posiada rzecz zgodnie z przysługującym mu prawem, przy czym to jego przekonanie znajduje usprawiedliwienie w danych okolicznościach. Dobrą wiarę posiadacza wyłącza jego wiedza o rzeczywistym stanie prawnym oraz jego niedbalstwo. Posiadaczem nieruchomości w złej wierze jest osoba, która weszła w posiadanie nieruchomości na podstawie umowy nie spełniającej wymogów formalnych przewidzianych w przepisach prawa (uchwała SN z dnia 6 grudnia 1991 roku, III CZP 108/91, OSNCP 1992/4/48 ) Mając na względzie powyższe należy stwierdzić że w sprawie prawidłowo ustalono że wnioskodawczyni w dniu 30.10.1982 roku zawarła z częścią spadkobierców właścicieli spornych nieruchomości nieformalną umowę , na mocy której przekazali oni sporne działki wnioskodawczyni . Jest oczywiste że umowa taka nie przeniosła prawa własności spornych nieruchomości , zatem nie wywołała skutków pranych jedynie określiła pewien stan faktyczny , który w konsekwencji doprowadził do nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia. W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, że wnioskodawczyni była posiadaczem samoistnym rzeczonej nieruchomości w okresie od października 1982 do dnia orzekania . W sprawie IIICK 188/14 Sad Najwyższy uznał że stan faktyczny dotyczący określonego sposobu korzystania z rzeczy należy kwalifikować jako posiadanie na podstawie elementu fizycznego (corpus) oraz elementu psychicznego (animus). Uznanie określonego władztwa faktycznego nad rzeczą za posiadanie samoistne odpowiadające treści prawa własności jest zależne od tego, czy władztwo to jest sprawowane przez określony podmiot w jego własnym imieniu (animus rem sibi habendi). Czynnik woli pozwala odróżnić posiadanie samoistne od posiadania zależnego, ale rzeczywistą wolę posiadacza, która decyduje o charakterze samego posiadania, ustala się na podstawie zamanifestowanych na zewnątrz przejawów władania rzeczą. Twierdzenia żę wnioskodawczyni uważała się jedynie z użytkownika spornych nieruchomości są całkowicie gołosłowne.

Odnośnie opłacania podatku od spornych nieruchomości ze wskazaniem jako właściciela nieżyjącego B. D. a wskazaniem jako opłacającej wnioskodawczyni to należy pamiętać że w dniu 6 kwietnia 1982 weszła w życie ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie kodeksu cywilnego oraz uchyleniu ustawy o uregulowaniu u własności gospodarstw rolnych ( DZ.U. 1982 .11.81 ) ,zgodnie z art.7 par.4 tej ustawy umowa mająca na celu przeniesienie własności, lecz zawarta bez zachowania formy prawem przewidzianej, nie stanowiła podstawy do ujawnienia nowego stanu władania w ewidencji gruntów i budynków. Zatem podawanie danych poprzedniego właściciela wynikało w istocie z niemożności umieszczenia w ewidencji , będącej podstawą do ustalenia osób zobowiązanych do zapłaty podatku nazwiska wnioskodawczyni. Stan taki zatem nie ma żadnego wpływu na okoliczność czy wnioskodawczyni uważała się za samoistna posiadaczkę spornej nieruchomości. . Nie ma znaczenia w sprawie czy wnioskodawczyni zapłaciła określoną kwotę za sporną nieruchomość , czy umowa została zawarta z wszystkim uprawnionymi , gdyż istotne jest w sprawie jedynie że z datą zawarcia tejże umowy wnioskodawczyni objęła nieruchomość we władanie. Twierdzenia że była to umowa „ użytkowania „ nie wynikają z jakichkolwiek okoliczności . Z treści umowy wynika ewidentnie że jej celem nie było zawarcie umowy użytkowania „ strony używają jednoznacznych określeń „ sprzedaż „ „ sprzedający " " kupuje „ Odnośnie natomiast faktu że spadkobiercy poprzednich właścicieli byli małoletni w chwili zawarcia spornej umowy , to okoliczność ta ma tylko takie znaczenie że z mocy art. 173. kc jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela. W przedmiotowej sprawie małoletnimi właścicielami byli J. D. (2) (obecnie I. ) urodzona (...) , czyli pełnoletnia stała się w 1985 roku , D. D. (2) ( obecnie P. ) urodzona w (...) roku czyli pełnoletnia stała się w 1982 roku i M. D. (1) urodzony w (...) roku czyli pełnoletni stał się w 1994 roku , zatem zasiedzenie mogło się skończyć najwcześniej w 1996 roku , zaś faktycznie skończyło się w 2012 roku. W toku postępowania okazał się że działki o odnośnie których toczyło się postępowanie w aktach własności mają inne numery. Działka (...) jednak jak wynika z akt Kw (...) jest tożsama z działkami objętymi aktem własności (...) a zmiana numeracji nastąpiła na skutek scalani gruntów . Podobnie zmian numeracji działki (...) ( dawna działka (...)) nastąpiła na skutek „ zmodernizowania ewidencji gruntów „ ( wykaz zmian gruntowych k. 145 ) i stanowi działkę nabytą Aktem Własności Ziemi nr (...)- (...) Sąd Okręgowy w tej sytuacji przyjmuje za własne szczegółowe ustalenia Sądu Rejonowego odnośnie fakt nabycie przez wnioskodawczynię spornych działek w drodze zasiedzenia . Dlatego z mocy art. 385 kpc orzeczono jak w sentencji.