Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Częstochowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie Wydział V Gospodarczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Znak

po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2018 roku w Częstochowie na niejawnym

sprawy z powództwa Z. Ł.

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie

z dnia 4 stycznia 2018 roku

sygn. akt VIII GC 965/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt. 1 i 2 w ten sposób, że w pkt. 1 oddala powództwo a w pkt. 2 zasądza od powoda Z. Ł. na rzecz pozwanej Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 917,00 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 550,00 zł (pięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania za II instancję.

Sygn. akt V Ga 71/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 stycznia 2018r. Sąd Rejonowy w Częstochowie w sprawie VIII GC 965/17 zasądził od pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda Z. Ł. kwotę 3 354,64 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości 7 % w stosunku rocznym od dnia 13 lutego 2017 roku , oraz orzekł o kosztach procesu.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że strony niniejszego postępowania, w ramach prowadzonych działalności gospodarczych w dniu 5 marca 2014 roku zawarły umowę leasingu numer (...).

Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Leasingu, stanowiącymi integralną część umowy, przedmiot leasingu pozostawał własnością pozwanego przez cały czas trwania umowy (§6 ust.1).

Powód zobowiązany był do ubezpieczenia przedmiotu leasingu na rzecz pozwanego od wszelkich ryzyk. W przypadku środków transportu obowiązek ten obejmował ubezpieczenie w pełnym zakresie – AC, OC i NW (§ 11 ust. 1 i 2)

Strony w umowie dokonały wyboru wariantu II ubezpieczenia, a tym samym w umowie ubezpieczenia to pozwany wskazany miał być jako ubezpieczony.

Zgodnie z § 11 ust. 3 (...) w przypadku wystąpienia szkody ubezpieczeniowej środki uzyskane z umowy ubezpieczenia przekazane zostaną do wyłącznej dyspozycji pozwanego.

W § 11 ust. 8 (...) strony zastrzegły, że w przypadku utraty, zniszczenia lub nienaprawialnego uszkodzenia przedmiotu leasingu z przyczyn, za które pozwany nie ponosi odpowiedzialności, umowa wygasa ze skutkiem natychmiastowym, a powód zobowiązany będzie zapłacić pozwanemu wszelkie przewidziane w umowie należności pomniejszone o korzyści jakie pozwany uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem. Na poczet przysługujących pozwanemu należności zaliczyć miał on kwotę odszkodowania uzyskanego od zakładu ubezpieczeń. Po otrzymaniu wszelkich należnych kwot pozwany przenieść miał na powoda swoje roszczenia względem zakładu ubezpieczeń związane z zawartymi umowami ubezpieczenia. W przypadku wystąpienia nadwyżki kwoty odszkodowania wypłaconego przez zakład ubezpieczeń nad przysługującymi pozwanemu z tytułu umowy leasingu należnościami, kwota nadwyżki wypłacona zostać miała powodowi (§ 11 ust. 9)

W wykonaniu łączącej strony umowy powód zawarł z (...) Spółką akcyjną z siedzibą w W. umowę ubezpieczenia obejmującą ubezpieczenie przedmiotu leasingu w zakresie OC, AC, (...) i (...).

Powód nie jest płatnikiem podatku VAT. W dniu 3 października 2016 roku przedmiot leasingu uległ uszkodzeniu wskutek kolizji drogowej. Szkoda zakwalifikowana została jako całkowita. Z tytułu ubezpieczenia AC przyznano pozwanemu odszkodowanie w kwocie 9.003,00 zł brutto, przyjmując że wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym zamykała się w sumie 26.943,00 zł brutto, w stanie uszkodzonym natomiast 17.940,00 zł brutto.

Pozwany dokonał zbycia wraku w dniu 26 października 2016 roku za cenę 17.940,01 zł brutto (14.585,37 zł netto).

W dniu 15 listopada 2016 roku strony niniejszego postępowania zwarły porozumienie w sprawie rozwiązania łączącej je umowy leasingu, ustalając iż umowa ta podlega rozwiązaniu w tej samej dacie. W porozumieniu zastrzeżono, że warunkiem rozwiązania umowy jest uregulowanie przez powoda na rzecz pozwanego wszelkich świadczeń z tytułu umowy leasingu. W przypadku rozliczenia stron na zasadach określonych w porozumieniu powód oświadczył, że z tytułu rozwiązania umowy leasingu nie przysługują mu względem pozwanego żadne roszczenia.

W wyniku rozliczenia umowy leasingu na powodzie ciążył obowiązek zapłaty kwoty 4.089,65 zł, na którą składały się: wartość niespłaconego kapitału – 3.589,15 zł, odsetki od niespłaconej części kapitału – 8,50 zł oraz opłata za zakończenie umowy leasingu – 492,00 zł.

Pozwany w ramach rozliczenia uwzględnił uzyskane odszkodowanie – 9.003,00 zł brutto oraz kwotę uzyskaną ze sprzedaży wraku – 14.585,37 zł netto. Łącznie pozwany na poczet rozliczenia należności leasingowych uwzględnił kwotę 23.588,37 zł.

Różnica pomiędzy kwotą uzyskaną przez pozwanego a naliczonymi kosztami, która wedle wyliczeń pozwanego zamykała się w sumie 19.498,72 zł, została uiszczona na rzecz powoda w dniu 16 listopada 2016 roku.

Pomimo kwestionowania przez powoda zasad rozliczeń pozwany nie zmienił swojego stanowiska. Pismem z dnia 7 stycznia 2017 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem w siedmioomowym terminie. Pozwany nie uczynił zadość żądaniu.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z argumentacją powoda, zasadność żądania pozwu rozważeniu podlegała na gruncie przepisów regulujących problematykę bezpodstawnego wzbogacenia. Zgodnie z treścią art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Zgodnie z powołanym przepisem przesłankami bezpodstawnego wzbogacenia jest, po pierwsze, uzyskanie przez daną osobę korzyści majątkowej kosztem innej osoby oraz, po drugie, brak podstawy prawnej do nabycia takiej korzyści. Brak podstawy prawnej dla uzyskania korzyści oznacza sytuację, w której przysporzenie tej korzyści nie ma oparcia w przepisie prawa, czynności prawnej, orzeczeniu sądu lub w decyzji innego organu. W tym miejscu podkreślenia wymaga, iż bezpodstawne wzbogacenie jest szczególnym zdarzeniem prawnym, w wyniku którego bez podstawy prawnej powstaje nowa sytuacja, polegająca na wzroście majątku po stronie podmiotu wzbogaconego, kosztem jednoczesnego pogorszenia sytuacji majątkowej osoby zubożonej. Zarówno zubożenie, jak i wzbogacenie wywołane są tą samą przyczyną. Bezpodstawne wzbogacenie stanowi samoistne źródło zobowiązania. Powstaje ono niezależnie od tego, "w jaki sposób lub za czyją sprawą ktoś uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby" (por. wyrok SN z 2 sierpnia 2007 r., V CSK 152/07, Rzeczpospolita 2007, nr 183, s. C3). Jak wskazał SN: "Między zubożeniem i wzbogaceniem musi zachodzić tego rodzaju zależność, aby można uznać, że są to dwie strony tego samego przesunięcia jakiejś wartości z jednego majątku do drugiego".

Zauważyć w tym miejscu należy, iż zgodnie z utrwalonym stanowiskiem nauki i judykatury przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu należy stosować wtedy, gdy brak innej podstawy prawnej, na jakiej możliwe byłoby przywrócenie równowagi majątkowej, naruszonej bez prawnego uzasadnienia, jak również wtedy, gdy inne środki połączone są z większymi trudnościami (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 1995 r. III CZP 46/95, OSNC 1995/7-8/114).

Zdaniem Sądu powód wykazał, że pozwany uzyskał jego kosztem korzyść majątkową.

Ustanie łączącego strony stosunku zobowiązaniowego wiązało się z obowiązkiem wzajemnych rozliczeń. Łączne naliczone przez pozwanego, obciążające powoda, koszty związane z zakończeniem leasingu zamykają się w sumie 4.089,65 zł, których powód nie kwestionował tak co od zasady jak i co do wysokości.

Obowiązek zapłaty powyższej należności zrealizowany został w drodze jej potrącenia z należnościami uzyskanymi przez pozwanego w związku z naprawianiem szkody poniesionej w następstwie uszkodzenia przedmiotu leasingu - z tytułu ubezpieczenia AC pozwanemu przyznano odszkodowanie w kwocie 9.003,00 zł brutto, przyjmując że wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym zamykała się w sumie 26.943,00 zł brutto, w stanie uszkodzonym natomiast 17.940,00 zł brutto. Pozwany dokonał zbycia wraku w dniu 26 października 2016 roku za cenę 17.940,01 zł brutto.

Zdaniem Sądu w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy uzyskana przez pozwanego łączna kwota 26.943,01 zł winna podlegać zwrotowi na rzecz powoda po odliczeniu jedynie należnych pozwanemu z tytułu zakończenia leasingu świadczeń w łącznej kwocie 4.089,65 zł. Łącznie pozwany zobowiązany był zatem do zapłaty kwoty 22.853,36 zł – zapłacił on 19.498,72 zł. Tym samym do zapłaty pozostała kwota 3.354,64 zł. Uzyskane przez pozwanego przysporzenie nie ma oparcia w przepisach prawa, czynności prawnej, orzeczeniu sądu lub w decyzji innego organu. Wzbogacenie pozwanego polega na zwiększeniu jego aktywów na skutek nieuprawnionego odliczenia wartości podatku VAT, w konsekwencji którego doszło do bezpośredniego przesunięcia wartości tegoż podatku z majątku powoda, który nie będąc płatnikiem VAT nie był zobowiązany do jego zapłaty, do majątku pozwanego. Zubożenie powoda jest natomiast oczywiste, jego aktywa zmniejszyły się bowiem o nienależnie pobrany przez pozwanego podatek VAT w kwocie 3.354,64 zł. Pomiędzy zubożeniem powoda, a wzbogaceniem pozwanego istnieje związek, wzbogacenie pozwanego jest bowiem następstwem zubożenia powoda. Istnieje więc współzależność między uzyskaniem korzyści majątkowej przez pozwanego, a doznaniem uszczerbku przez powoda, wyrażająca się przede wszystkim w tym, że zarówno korzyść, jak i uszczerbek są wynikiem tego samego zdarzenia.

Zauważyć należy, iż wysokość odszkodowania ustalona została w oparciu o wartości brutto - zakład ubezpieczeń uznał, że wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym zamykała się w sumie 26.943,00 zł brutto, w stanie uszkodzonym natomiast 17.940,00 zł brutto, tym samym należne pozwanemu odszkodowanie ustalono na kwotę 9.003,00 zł brutto. Pozwany zbycia wraku także dokonał przy uwzględnieniu stawki brutto pobierając z tego tytułu cenę 17.940,01 zł brutto. W tych okolicznościach zastosowanie w rozliczeniach z powodem, który nie jest płatnikiem VAT, wartości netto nie znajduje uzasadnienia. Dodatkowo zwrócić należy uwagę na niekonsekwencję pozwanego, który przy rozliczeniu z powodem nie dokonał spójnego zastosowania jednolitych wartości. W ramach uzyskanych świadczeń uwzględnił on bowiem pobrane odszkodowanie w wartości brutto, a kwotę uzyskaną ze sprzedaży wraku – w wartości netto, mimo że obydwie te kwoty z zasady przysługiwały pozwanemu, zostały uiszczone bezpośrednio na jego rzecz i wypłacone zostały mu w kwotach brutto. Zasadność dokonanego potrącenia wyłącznie z jednej ze wskazanych wyżej należności wartości podatku VAT, mimo że powód płatnikiem tego podatku nie jest, nie została wykazana, podobnie jak nie wykazano rozliczenia pobranego podatku.

Spełnienie statuowanych mocą art. 405 k.c. przesłanek skutkuje zakwalifikowaniem pobranej przez pozwanego z tytułu podatku VAT kwoty 3.354,64 zł, jako korzyści uzyskanej, kosztem powoda, bez podstawy prawnej, co rodzi obowiązek jej zwrotu. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż zwrot bezpodstawnego wzbogacenia doprowadzić ma do wyrównania równowagi majątkowej między zubożonym a wzbogaconym, zachwianej przez przysporzenie nieuzasadnione z punktu widzenia prawa, a tym samym winien on obejmować pełną wartość dokonanego przysporzenia.

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 409 k.c. obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Zaznaczenia wymaga, iż pozwany w żaden sposób nie wykazał ażeby dokonał rozliczenia podatku VAT od ceny sprzedaży wraku, mimo że powód domagał się przedłożenia potwierdzenia powyższego rozliczenia. Okoliczność ta w żaden sposób nie została przez pozwanego wykazana, co uzasadniał on prowadzonym przez pozwanego systemem rozliczeń podatku VAT. Zdaniem Sądu wyjaśnienia te nie usprawiedliwiają zaniedbań dowodowych pozwanego. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. To strony są dysponentem postępowania dowodowego. Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą. Przedstawienie przez stronę dowodu w celu wykazania określonych twierdzeń o faktach sprawy, z których wywodzi ona korzystne dla siebie skutki, nie jest jej prawem, czy obowiązkiem procesowym, lecz ciężarem procesowym, wynikającym i zagwarantowanym przepisami prawa, przede wszystkim w jej własnym interesie. To interes strony, jakim jest wygranie procesu, nakazuje jej podjąć wszelkie możliwe czynności procesowe w celu udowodnienia przedstawionych twierdzeń o faktach. Tymczasem pozwany obowiązkowi temu nie uczynił zadość.

Na względzie mieć należy, iż zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c., art. 6 k.c.). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (H. Dalka, "Ciężar dowodu w polskim procesie cywilnym", s. 51, 83, 118-119, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1998). Wskazywane przepisy rysują zatem reguły dotyczące dochodzenia i dowodzenia roszczeń. Powołany już wyżej art. 6 k.c. określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, przy czym Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzania dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. akt I ACa 286/14, LEX nr 1511625).

Podkreślenia wymaga, iż przepis art. 6 k.c. zawiera regułę rozkładu ciężaru dowodu, a więc wyznacza przesłankę określającą stronę obciążoną ciężarem dowodu, natomiast nie zawiera normy regulującej wykonywanie czynności dowodzenia przez stronę do tego zobowiązaną. Jak podnosił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 grudnia 2013 r. (II PK 70/13, LEX nr 1424850) wyrażonej w art. 6 k.c. reguły rozkładu ciężaru dowodu nie można rozumieć w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, obowiązek dowodzenia wszelkich faktów o zasadniczym dla rozstrzygnięcia sporu znaczeniu spoczywa na stronie powodowej. Jeżeli powód wykazał wystąpienie faktów przemawiających za słusznością dochodzonego roszczenia, wówczas to pozwanego obarcza ciężar udowodnienia ekscepcji i okoliczności uzasadniających jego zdaniem oddalenie powództwa. Nie inaczej we wskazanym zakresie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 26 stycznia 2012 r. (I ACa 1489/11, LEX nr 1236067), w uzasadnieniu którego podniósł, że rozkład ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) i jego procesowy odpowiednik (art. 232 k.p.c.) nie może być rozumiany w ten sposób, że ciężar dowodu zawsze spoczywa na powodzie. W razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa. Tożsame stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 czerwca 2013 r. (II PK 344/12, LEX nr 1350304).

W oparciu o przywołane wyżej argumenty stwierdzić należy, iż pozwany nie wywiązał się z obowiązku wykazania faktów, z których wywodził skutki prawne. Ocena ta znajduje oparcie w całokształcie materiału dowodowego zebranego w sprawie. Zaznaczyć bowiem należy, że pozwany nie zaoferował żadnych dowodów pozwalających na przyjęcie, że zasadnie dokonał on odliczenia wartości podatku VAT, który właściwie rozliczył - w oparciu o zaoferowane przez niego dowody, po ich skonfrontowaniu z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, nie sposób przyjąć ażeby pobranie wartości podatku VAT było uzasadnione i podlegało rozliczeniu.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności faktyczne i prawne Sąd na podstawie art. 405 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.354,64 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 13 lutego 2017 roku do dnia zapłaty. Podstawą prawną rozstrzygnięcia o żądaniu odsetek ustawowych jest art. 481 k.c. który stanowi, że wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Jako datę początkową naliczania odsetek Sąd uznał dzień wniesienia pozwu.

Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwana zarzucając naruszenie:

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w postępowaniu i uznanie, iż pozwany nie zaoferował żadnego dowodu na zasadność i prawidłowość rozliczenia podatku VAT, podczas gdy pozwany przedłożył w piśmie procesowym z dnia 13 października (...). dokumenty świadczący o braku zalegania przez pozwanego z należnościami podatkowymi,

b) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez uznanie, iż pozwany jest zobowiązany do przedłożenia dowodów na okoliczność zasadności odliczenia podatku VAT od sprzedaży pozostałości pojazdu będącego przedmiotem umowy leasingu i jego własnością, podczas gdy obowiązek tego naliczenia wynika wprost z przepisów prawa materialnego, które Sąd powinien wziąć pod uwagę z urzędu a pozwany nie jest zobowiązany do przeprowadzenia dowodów na okoliczność treści przepisów prawa powszechnie obowiązującego w myśl zasady iura novit curia.

c) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w posterowaniu i brak ustalenia w jakim zakresie podmiotem odpowiedzialnym za naprawienie szkody i wypłatę odszkodowania jest zakład ubezpieczeń,

d) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 65 § 1 i § 2 k.c., poprzez dowolna a nie swobodną ocenę zebranego materiału dowodowego polegająca na uznaniu, iż powód w porozumieniu z dnia 15 listopada 2016r. złożył oświadczenie o braku roszczeń względem pozwanego z tytułu rozwiązania umowy leasingu pod warunkiem rozliczenia się przez strony zgodnie z treścią porozumienia o rozwiązaniu umowy leasingu, podczas gdy, z treści tego porozumienia (§ 2) wyraźnie wynika, iż warunkiem rozwiązania umowy leasingu jest zapłata przez pozwanego kwot określonych w umowie leasingu oraz porozumieniu a żadne z postanowień porozumienia nie dotyczą obowiązku zapłaty przez pozwanego jakichkolwiek kwot na rzecz powoda;

naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci

a)  art. 405 k.c. poprzez jego zastosowanie i uznanie, iż kwota podatku VAT naliczona przez pozwanego jest korzyścią pozwanego i jest to korzyść uzyskana kosztem powoda bez podstawy prawnej, podczas gdy obowiązek naliczenia podatku VAT wynika ustawy o podatku od towarów i usług a kwotę podatku VAT pozwany jest zobowiązany do zapłaty tego podatku na rzecz organów skarbowych;

b)  art. 5 ust 1. pkt 1 oraz 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług poprzez ich niezastosowanie i uznanie, iż naliczenie podatku VAT od sprzedaży pozostałości do pojeździe będącym przedmiotem umowy leasingu przez pozwanego nie miało podstawy prawnej;

c)  art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie i uznanie, iż powód byłby zwolniony z obowiązku zapłaty podatku VAT w przypadku sprzedaży przez niego pozostałości po przedmiocie leasingu ( co wynika z uznania przez Sąd, iż Powód został zubożony), podczas gdy z treści tych przepisów wynika, że powód został zubożony, podczas gdy z treści tych przepisów będącego przedmiotem leasingu byłby zobowiązany do zapłaty podatku VAT od ich sprzedaży.

d)  art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z § 2 i 4 porozumienia : rozwiązaniu umowy leasingu oraz przepisami dotyczącymi wad oświadczenie woli, poprzez nie odniesienie się do skutków oraz konsekwencji oświadczenia powoda o zrzeczeniu się roszczenia wobec pozwanego złożonego w porozumieniu o rozwiązaniu umowy leasingu,

e)  art. 709 ⁵ § 3 k.c. poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie i uznanie, iż pozwany był zobowiązany do zapłaty pozwanemu wszystkich kwot uzyskanych od ubezpieczyciela, podczas gdy zgodnie z tym przepisem (w sytuacji utraty przedmiotu leasingu za którą finansujący nie odpowiada), finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy a także naprawienia szkody a w niniejszej sprawie pozwany był zobowiązany do zapłaty podatku VAT na podstawie przepisów praw i nie jest korzyść, którą pozwany uzyskał tytułem ubezpieczenia w związku z wygaśnięciem umowy leasingu.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego na swoją rzecz.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zarzuty podniesione przez pozwaną w apelacji okazały się w znacznej części zasadne, co skutkowało zmianą orzeczenia Sądu I instancji.

Sąd odwoławczy podzielił w zasadzie ustalenia faktyczne Sądu I instancji, uznając je za własne, natomiast różnił się w ich ocenie prawnej, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia czy pozwana uzyskała korzyść majątkową kosztem powoda z tytułu nie zwrócenia powodowi kwoty podatku VAT w sytuacji gdy powód nie był podatnikiem podatku VAT.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że pozwana nie wywiązała się z obowiązku wykazania faktów, z których wywodziła skutki prawne dotyczące okoliczności, iż nie była zobowiązana do zapłaty na rzecz powoda kwoty 3 354,64 zł stanowiącej równowartość podatku VAT.

Z takim stanowiskiem Sądu Rejonowego nie sposób się zgodzić. Sąd Rejonowy nie dokonał bowiem analizy przepisów na jakie powoływała się pozwana w zakresie dotyczącym charakteru odszkodowania oraz zwrotu podatku VAT a także jej odpowiedzialności z tego tytułu i w tym zakresie należało uznać, że doszło w niniejszej sprawie do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Podkreślenia wymagało, że umowa leasingu rodzi po stronie korzystającego uprawnienie do używania rzeczy jak też ewentualnego pobierania z niej pożytków przez czas oznaczony (art. 709 ¹ k.c.). Ze względu na kredytowy charakter świadczenia finansującego odpowiedzialność korzystającego z tytułu ryzyka utraty rzeczy powiązana została z chwilą, kiedy została mu ona wydana. Przepis art. 709 ⁵ § 1 k.c. przewidujący takie rozwiązanie ma charakter imperatywny. Wprawdzie w razie wygaśnięcia stosunku leasingu w sytuacji określonej powyższym unormowaniem strony mogą wprowadzić pewne modyfikacje sposobu rozliczenia pozostałych nieuregulowanych rat leasingowych w stosunku do przewidzianego w art. 709 ⁵ § 3 k.c., jednakże finansujący, żądając natychmiastowej zapłaty reszty wynagrodzenia, musi pomniejszyć je o korzyści wskazane w powołanym przepisie. ( vide: wyrok Sadu Najwyższego z dnia 28 maja 2008 r., II CSK 31/08, LEX nr 494144)

Natomiast zgodnie z treścią obowiązujących (...) w § 11 ust 9 w przypadku wystąpienia nadwyżki kwoty odszkodowania wypłaconego przez zakłada ubezpieczeń pozwany miał obowiązek wypłaty powodowi kwoty tej nadwyżki po rozliczeniu zobowiązania powoda z tytułu umowy leasingu. Pozwana podała, że obowiązku tego dochowała i należność wypłaciła powodowi pomniejszając go o należność z tytułu podatku VAT, który to miała obowiązek zapłacić. Zatem w sprawie nie doszło do naruszenia art. 405 k.c. albowiem świadczenie pozwanej posiadało podstawę prawną. W tym miejscu należało wskazać, że to nie powód był właścicielem pojazdu i okoliczność, że nie należał on do kręgu podmiotów zwolnionych od podatku VAT nie miał znaczenia albowiem właściciel pojazdu do tego kręgu należał i poniósł koszty z tym związane. Ponadto Sąd Okręgowy podziela stanowisko pozwanej, że ubezpieczyciel naprawia szkodę, która wyraża się w różnicy między wartością pojazdu nieuszkodzonego a wartością pojazdu uszkodzonego. Natomiast sprzedaż pozostałości przedmiotu leasingu nie jest objęty odszkodowaniem.

Odszkodowanie zgodnie z jego podstawową funkcją kompensacyjną powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan naruszony zdarzeniem wywołującym szkodę. Cel ten realizuje naprawienie szkody uwzględniające konkretną, rzeczywistą sytuację poszkodowanego, przedmiot szkody wartość przedmiotu szkody. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, iż szkodą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. jest różnica między stanem majątku poszkodowanego, jaki zaistniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, a stanem tego majątku, jaki istniałby, gdyby nie wystąpiło to zdarzenie. Wysokość odszkodowania powinna ściśle odpowiadać rozmiarom wyrządzonej szkody; odszkodowanie zatem nie może być ani wyższe, ani niższe od szkody poniesionej przez poszkodowanego. Podkreślenia wymagało, że na tle art. 361 § 2 k.c. ustalenia wielkości szkody dokonuje się z reguły z wykorzystaniem metody dyferencyjnej, która nakazuje porównanie stanu rzeczywistego dóbr poszkodowanego, ze stanem, który istniałby, gdyby nie doszło do zdarzenia powodującego szkodę. Akceptując tę metodę jako zasadę, prowadzącą zazwyczaj do najwłaściwszych rezultatów, należy pamiętać o tym, że ma ona charakter określonego modelu teoretycznego. Jej stosowanie powinno być wolne od automatyzmu i dostosowane do okoliczności sprawy, przede wszystkim w aspekcie oceny elementów miarodajnych i niemiarodajnych przy rekonstrukcji hipotetycznego stanu majątkowego po stronie poszkodowanego ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2017r., I CSK 416/16).

Pozwana płacąc należny podatek VAT nie uzyskała korzyści majątkowej kosztem powoda bowiem kwota ta w żaden sposób nie powiększyłaby jej majątku.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na mocy art. 386 § 1 k.p.c. uwzględnił apelację wniesioną przez pozwaną i dokonał korekty zaskarżonego wyroku w ten sposób, że powództwo oddalił oraz orzekł o kosztach procesu.

O kosztach postępowania przed Sądem Rejonowym orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. 2015, poz. 1804 z późn. zm.) Natomiast o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na mocy oraz § 2 pkt 3 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U . 2015, poz. 1804 z późn. zm.)