Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Częstochowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Wąsowicz

Protokolant: asystent sędziego Karolina Radlak

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2018 roku w Częstochowie

sprawy K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania K. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 26 marca 2018 roku Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu K. P. prawo do emerytury od dnia 12 marca 2018 roku.

Sygn. akt IV U 688/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 marca 2018 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu K. P. przyznania prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że ubezpieczony nie wykazał wymaganego 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Równocześnie wskazano, iż do stażu pracy nie zaliczono okresu zatrudnienia jako uczeń od 1 września 1973 roku do 26 czerwca 1976 roku, ponieważ brak jest potwierdzenia, że była zawarta indywidualna umowa o naukę zawodu, a zakład pracy nie potwierdził okresu zatrudnienia, gdyż świadectwo pracy wystawione zostało przez Zespół Szkół Zawodowych w C..

W odwołaniu wniesionym do Sądu ubezpieczony K. P. wniósł
o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez zaliczenie do stażu pracy okresu zatrudnienia jako uczeń od 1 września 1973 roku do 26 czerwca 1976 roku, a w konsekwencji przyznanie emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż pobierał praktyczną naukę zawodu w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących Przedsiębiorstwa (...) w C. w zawodzie elektromechanika. Dodał, iż trzy razy w tygodniu pracował co najmniej 6 godzin dziennie, pod nadzorem instruktora będącego pracownikiem Przedsiębiorstwa i z tego tytułu otrzymywał od pracodawcy wynagrodzenie. W związku z tym, że nie kontynuował zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) po zakończeniu nauki w szkole nie zostało mu wystawione świadectwo pracy przez pracodawcę. Dodał również, iż pracownicy, którzy w tym samym czasie równolegle uczęszczali do (...) i po zakończeniu nauki zawodu podjęli dalsze zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) w R. na wystawionych świadectwa pracy mają ujęty okres praktycznej nauki zawodu. Na potwierdzenie powyższej okoliczności wniósł
o przeprowadzenie dowodu z zeznań wskazanych świadków.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w S. wniósł o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

K. P. urodził się (...).

W dniu 15 lutego 2018 roku ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Na dzień 1 stycznia 1999 roku organ rentowy uznał wnioskodawcy następujące okresy składkowe, tj.:

-

od 1 sierpnia 1976 roku do 31 maja 1977 roku;

-

od 15 czerwca 1978 roku do 13 listopada 1978 roku;

-

od 18 listopada 1978 roku do 2 grudnia 1978 roku;

-

od 11 grudnia 1978 roku do 13 października 1979 roku;

-

od 20 października 1979 roku do 31 sierpnia 1991 roku oraz

-

od 2 września 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku

w łącznym wymiarze 21 lat, 2 miesięcy i 15 dni;

okresy nieskładkowe, tj.:

-

od 16 marca 1992 roku do 18 marca 1992 roku;

-

od 16 października 1992 roku do 21 października 1992 roku;

-

od 14 października 1993 roku do 27 października 1993 roku oraz

-

od 21 sierpnia 1998 roku do 13 września 1998 roku

w łącznym wymiarze 1 miesiąca i 18 dni oraz

okresy uzupełniające – pracy w gospodarstwie rolnym, tj.

-

od 2 czerwca 1977 roku do 12 czerwca 1978 roku w łącznym wymiarze 1 roku i 11 dni.

Ubezpieczony wykazał 19 lat i 27 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

W okresie od 1 września 1973 roku do 26 czerwca 1976 roku ubezpieczony uczęszczał do (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących w C. Przedsiębiorstwa (...) w R., gdzie uczył się
w zawodzie elektromechanika.

Ubezpieczony przez 3 dni uczył się w szkole, a przez 3 kolejne odbywał praktyczną naukę zawodu w Przedsiębiorstwie (...) w R.. Za wykonaną pracę K. P. otrzymywał wynagrodzenie, a w okresie wakacyjnym pracował przez jeden miesiąc, a drugi miał wolny.

Z dniem 1 sierpnia 1976 roku ubezpieczony podjął zatrudnienie w Zakładzie (...) w S. na stanowisku elektromechanika, gdzie pracował do 31 maja 1977 roku.

(vide: akta rentowe, akta osobowe ubezpieczonego ze Spółdzielni (...) Oddziału w T. – Zakładzie (...) w S., dokumenty załączone do akt sprawy k. 12-17 i k. 27, zeznania świadków R. G. k. 41v., R. P. k. 41v., R. S. k. 70-7-71v. oraz wyjaśnienia ubezpieczonego słuchanego w charakterze strony k. 77)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy -
w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

Od dnia 1 stycznia 2013 roku wykreślony został obowiązek rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Jak stanowi art. 27 powyższej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

W myśl zaś art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach
o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2). Wiek emerytalny, o którym mowa wyżej, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wykonującym pracę w warunkach szczególnych przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych z uwzględnieniem art. 32 ust. 4a (art. 32 ust. 4). Art. 32 ust. 4a utracił moc z dniem 24 czerwca 2004 roku na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004 roku (Dz. U. Nr 144, poz. 1530), z powodu niezgodności z art. 2 i 32 Konstytucji RP. Co należy rozumieć przez przepisy dotychczasowe zostało wyjaśnione w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku III ZP 30/01 (OSNP 2002/10, poz. 243). Według Sądu Najwyższego przez „przepisy dotychczasowe” należy rozumieć niektóre normy rozporządzenia, jednakże nie całość przepisów rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z §1 ust. 1 wyżej wskazanego aktu prawnego rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami". Właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalali w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B (§ 1 ust. 2). Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy te, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 wyżej powołanego rozporządzenia).

Przepisy § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia, zgodnie z powołanym wyżej orzeczeniem Sądu Najwyższego nie należą do „przepisów dotychczasowych”, bowiem nie normują materii wskazanej w art. 32 ust. 4 powołanej ustawy, czyli nie określają ani wieku emerytalnego, ani rodzajów i stanowisk pracy, ani warunków przechodzenia na emeryturę. Stanowisko Sądu Najwyższego znalazło również potwierdzenie
w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004 roku.

Za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§3 rozporządzenia). Pracownik, który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

1)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach (§4 powołanego wyżej rozporządzenia).

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony wykazał wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach. Spornym pozostało jedynie ustalenie, czy K. P. przepracował na ten dzień 15 lat w warunkach szczególnych.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 pkt 3 cytowanej już ustawy z za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne,
w tym zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 roku.

Jak wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 lutego 1996 roku II URN 2/96 (OSNP 1996/17/255) oraz w wyroku z dnia 12 stycznia 2000 roku II UKN 294/99 (OSNAP 2001/9/322), iż w latach 1944-1974 system prawny przewidywał zróżnicowanie pod względem prawnym uczniów szkół zawodowych w czasie odbywania praktycznej nauki zawodu w zakładach pracy oraz młodocianych pracowników zatrudnionych przez zakłady pracy w celu przyuczenia do zawodu.

W uzasadnieniu tych orzeczeń Sąd Najwyższy szeroko omówił zasady działania systemu oświaty w okresie od 1944 roku do 1975 roku.

Zasady te regulowały następujące przepisy:

1. ustawy z dnia 11 marca 1932 roku o ustroju szkolnictwa (Dz. U. Nr 38, poz. 389 ze zm.), zgodnie z którą szkolnictwo zawodowe obejmowało:

- szkoły dokształcające zawodowo, przeznaczone dla młodzieży pracującej zawodowo i podlegającej obowiązkowi dokształcania, wynikającemu
z rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 czerwca 1927 roku o prawie przemysłowym (Dz. U. Nr 53, poz. 468 ze zm.),

- szkół zawodowych typu zasadniczego według stopnia: niższego, gimnazjalnego i licealnego,

- szkół przysposobienia przemysłowego.

2. uchwały nr 448 Prezydium Rządu z dnia 21 czerwca 1951 roku o ustroju szkolnictwa zawodowego (M.P. Nr A-59, poz. 776). W myśl tej uchwały w strukturę szkolnictwa zawodowego wchodziły:

- szkoły przysposobienia zawodowego,

- zasadnicze szkoły zawodowe,

- technika zawodowe,

- szkoły majstrów.

Tak więc okresy nauki w zasadniczych szkołach zawodowych nie mogą być uznane za okresy składkowe w rozumieniu przepisów emerytalno – rentowych. Zgodnie bowiem z tezą powołanych wyżej orzeczeń Sądu Najwyższego osoby, które uczęszczały do szkół zawodowych zarówno przed reorganizacją z 1951 roku, jak i po niej były uczniami. Praktyczna nauka zawodu w tych szkołach odbywała się zarówno w warsztatach szkolnych, jak również w zakładach pracy. W tym ostatnim przypadku organizowana ona była na podstawie umowy zawieranej między szkołą a zakładem pracy, lecz uczniowie wykonujący prace w ramach praktyki nie byli pracownikami tych zakładów pracy. Tym bardziej za okresy składkowe nie można uznać okresów uczęszczania do technikum zawodowego w przypadku braku umowy o naukę zawodu.

Natomiast za pracowników w rozumieniu przepisów emerytalno-rentowych
w tamtym okresie można było uznać osoby uczęszczające:

a) do maja 1951 roku do szkół przysposobienia przemysłowego, tworzonych na podstawie prawa przemysłowego,

b) od czerwca 1951 roku do szkół przysposobienia zawodowego, organizowanych na podstawie uchwały nr 448 Prezydium Rządu dla młodzieży
w wieku 16-19 lat, przysposabiających praktycznie do zawodów masowych,
w zakresie przemysłu i budownictwa.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 roku
o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1958 roku, Nr 23, poz.97) za pracowników, na równi z osobami wykonującymi pracę
w zakładach pracy w związku z nauką zawodu uznano osoby uczęszczające do szkół przysposobienia zawodowego.

Zdaniem Sądu ubezpieczony wykazał zasadność zaliczenia mu do stażu emerytalnego spornego okresu nauki zawodu, tj. od 1 września 1973 roku do 26 czerwca 1976 roku.

Praktyczna nauka zawodu w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących w C. Przedsiębiorstwa (...) w R. odbywała się bowiem na podstawie umowy zawieranej między ubezpieczonym
a zakładem pracy. Ubezpieczony wykonywał więc pracę jako pracownik młodociany.

Zasady zawierania umów o naukę zawodu określała do 31 grudnia 1974 roku ustawa
z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy
i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226). Zgodnie z treścią art. 1 tejże ustawy młodocianymi
w rozumieniu ustawy są osoby, które ukończyły 14 lat, a nie przekroczyły 18 lat. Młodociani mogą być zatrudnieni przez zakłady pracy tylko w celu:

1.  nauki zawodu,

2.  przyuczania do określonej pracy,

3.  obycia wstępnego stażu pracy (art. 3 ust. 1)

W myśl art. 10 tejże ustawy okresy nauki zawodu, przyuczania do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy są okresami zatrudnienia.

Od dnia 1 stycznia 1975 roku kwestia nauki zawodu młodocianych regulował kodeks pracy. W myśl art. 190 § 1 kodeku pracy w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie (Dz. U. z 1974 roku Nr 24, poz. 141) młodocianym w rozumieniu kodeksu jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat.

Młodociany nie posiadający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego (art. 191 § 2) .

Do zawierania i rozwiązywania z młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego mają zastosowanie przepisy kodeksu dotyczące umów o pracę na czas nie określony ze zmianami przewidzianymi w art. 195 i 196 (art. 194). Zgodnie
z dyspozycją art. 191 § 3 cytowanej ustawy, Rada Ministrów po porozumieniu
z Centralną Radą Związków Zawodowych określi w drodze rozporządzenia zasady
i warunki odbywania przygotowania zawodowego oraz zasady wynagradzania młodocianych w tym okresie.

W myśl § 1 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 września 1974 roku
w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U.
z 1974 roku Nr 37, poz. 219 ze zm.) przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników, zwanych w dalszym ciągu "młodocianymi", może odbywać się
w zakładach pracy jako:

1) nauka zawodu,

2) przyuczenie do wykonywania określonej pracy.

Nauka zawodu ma na celu przygotowanie zawodowe młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego robotnika (ust. 2)

Przyuczenie do wykonywania określonej pracy ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze robotnika przyuczonego i może dotyczyć prac, których rodzaj nie wymaga odbycia nauki zawodu (ust. 3)

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia zakład pracy jest obowiązany zawrzeć z młodocianym umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, która powinna określać:

1) rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),

2) czas trwania przygotowania zawodowego,

3) sposób dokształcania teoretycznego młodocianego,

4) wysokość wynagrodzenia.

Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego młodocianego zawiera się na

piśmie (ust. 2).

Młodocianym w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane
w stosunku procentowym do najniższego wynagrodzenia za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, przysługującego pracownikom zatrudnionym w gospodarce uspołecznionej (§ 13 ust. 1).

Osobom, które otrzymały świadectwo ukończenia nauki zawodu, przysługuje bez potrzeby zdawania egzaminu tytuł kwalifikowanego robotnika w określonym zawodzie, przyznawany w trybie przewidzianym odrębnymi przepisami (§ 10).

Ubezpieczony spełnił powyższe warunki, albowiem jego nauka zawodu odbywała się przy jego równoczesnym zatrudnieniu. Powyższe wynika m.in.
z przedłożonych zaświadczeń z Przedsiębiorstwa (...) w R. potwierdzających, iż w okresie uczęszczania do szkoły zatrudniony był w tym Przedsiębiorstwie w celu nauki zawodu. Z dokumentów tych wynika również, iż w celu uzyskania promocji do kolejnych klas musiał zdać egzaminy przed Zakładową Komisją Kwalifikacyjną i wyniki tego egzaminu odnotowywane były w szkolnym arkuszu ocen. Z powyższego wynika zatem, iż praktyczna nauka zawodu nie obywała się w ramach warsztatów szkolnych, a ramach umowy zawartej z zakładem pracy. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż w aktach osobowych z (...) Spółdzielni (...) – Zakładu (...) w S., w którym to odwołujący rozpoczął pracę bezpośrednio po zakończeniu nauki w szkole, znajduje się zaświadczenie wystawione przez szkołę potwierdzające, iż ubezpieczony w roku szkolnym 1975/1976 uczęszczał do klasy trzeciej i był zatrudniony w celu nauki zawodu w Przedsiębiorstwie (...) w R.,
a w dniach od 17 maja 1976 roku do 25 maja 1976 roku zdał przed Zakładową Komisją Kwalifikacyjną egzamin końcowy z zakresu trzeciego roku praktycznej nauki zawodu z wynikiem bardzo dobrym w zawodzie elektromechanika. Co prawda dokument ten potwierdza jedynie ostatni rok praktycznej nauki zawodu, jednakże niewątpliwym jest, iż kontynuowanie nauki na trzecim roku świadczyć musi
o konieczności ukończenia dwóch wcześniejszych klas. Fakt odbywania przez K. P. praktycznej nauki zawodu potwierdzili również stanowczo słuchani w sprawie świadkowie. I tak R. G., który chodził wspólnie
z odwołującym do tej samej szkoły, zeznał, iż nauka w tej szkole odbywała się przy równoczesnym zatrudnieniu ucznia. Z tego też względu przez 3 dni w tygodniu uczyli się w szkole, a przez 3 kolejne dni odbywali praktyki na terenie różnych budów, a za wykonaną pracę wypłacane mieli wynagrodzenie przez instruktora praktycznej nauki budowy – pracownika Przedsiębiorstwa. On również codziennie sprawdzał ich obecność. Świadek dodał także, iż uczniom była wydawana legitymacja ubezpieczeniowa, a w okresie choroby korzystali ze zwolnienia lekarskiego. Z kolei
w okresie wakacji jedynie przez miesiąc mieli wolne a przez kolejny pracowali. Powyższe potwierdził także R. S. – kolega z klasy, który okres praktycznej nauki zawodu ma zaliczony do stażu pracy. Zeznał on, iż wszyscy uczniowie (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących w C. odbywali praktyki zawodowe przy ich równoczesnych zatrudnieniu w Przedsiębiorstwie (...) w R.. Traktowani byli zresztą jak pracownicy młodociani, albowiem w okresie nauki w szkole mieli wydawane legitymacje ubezpieczeniowe, w okresie choroby korzystali ze zwolnień lekarskich,
a za wykonywaną pracę otrzymywali wynagrodzenie za pracę, którego odbiór potwierdzali na listach płac. Potwierdził on również, iż uczniowie, którzy po zakończeniu nauki w szkole nie kontynuowali zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) nie otrzymywali świadectwa pracy z tego przedsiębiorstwa. Także R. P. – brat odwołującego pamiętał, że ubezpieczony przez 3 dni chodził do szkoły, a przez 3 kolejne odbywał praktyki zawodowe, za które otrzymywał wynagrodzenie. Ponadto w okresie wakacyjnym jedynie przez miesiąc miał wolne, a przez kolejny pracował. O pracowniczym charakterze zatrudnienia odwołującego świadczy zresztą przedłożona legitymacja ubezpieczeniowa wydana K. P. w dniu 15 października 1973 roku, a więc w okresie odbywania praktycznej nauki zawodu. Niewątpliwie gdyby ubezpieczony w tym okresie obywał praktyki w ramach warsztatów szkolnych taki dokument nie zostałby mu wydany. Dodatkowo
w legitymacji tej znajduje się adnotacja o okresach zwolnień lekarskich w latach 1973-1976, z których w okresie nieobecności korzystali wyłącznie pracownicy.

Mając na uwadze powyższe Sąd za zasadne uznał odwołanie ubezpieczonego i dlatego na podstawie art. 47714 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.