Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Częstochowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2017 roku

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Lidia Łataś

Protokolant starszy sekretarz sądowy Joanna Jastrzębska-Ciura

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2017 roku w Częstochowie

sprawy P. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania P. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 10 lipca 2017 roku Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu P. M. prawo do emerytury od 15 lipca 2017 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. na rzecz ubezpieczonego P. M. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 1181/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 lipca 2017r. (...) Oddział
w C. odmówił ubezpieczonemu P. M. prawa do emerytury.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy podniósł, iż ubezpieczony nie spełnia warunków wymaganych art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS. Organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999r. uznał za udowodnione okresy składkowe
i nieskładkowe w wymiarze 26 lat, 3 miesięcy i 26 dni, w tym 5 lat, 5 miesięcy i 9 dni pracy wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. ZUS wskazał, iż za pracę w warunkach szczególnych nie uznano okresu zatrudnienia od 2 czerwca 1980r. do 29 lutego 1992r. w (...) Zakładach (...) na stanowisku sortowacza surowców półproduktów i wyrobów gotowych, gdyż w aktach emerytalno-rentowych istnieją rozbieżności w dokumentach potwierdzających zajmowane stanowiska.
W świadectwie pracy z dnia 3 marca 1992r. wykazano, że w okresie od 2 czerwca 1980r. do 29 lutego 1992r. ubezpieczony zajmował stanowiska: ślusarz-elektromonter, sortowacz wtórnych surowców ogniotrwałych, a w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu 29 czerwca 2001r. w tym samym czasie wykazano, że ubezpieczony zajmował tylko stanowisko ślusarza-elektromontera. Brak jest wyjaśnień w jakich okresach ubezpieczony zajmował poszczególne stanowiska. Ponieważ ubezpieczony nie wykazał 15-letniego okresu pracy
w warunkach szczególnych oraz na dzień zgłoszenia wniosku nie osiągnął wymaganego wieku uprawniającego do emerytury wynoszącego 60 lat, ZUS odmówił mu prawa do emerytury.

Odwołania od powyższych decyzji złożył ubezpieczony. Domagał się jej zmiany
i przyznania prawa do emerytury oraz zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wnosił o uwzględnienie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy w (...) Zakładach (...) od 2 czerwca 1980r. do
29 lutego 1992r. Argumentował, iż był zatrudniony na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy i stale wykonywał pracę jako sortowacz materiałów ogniotrwałych.
Z tego tytułu otrzymywał dodatek do wynagrodzenia. Wynagrodzenie za pracę było wynagrodzeniem akordowym zależnym od ilości przesortowanych wyrobów. Dla potwierdzenia powyższych okoliczności wnosił o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

P. M. urodził się (...), wniosek o emeryturę zgłosił w dniu
4 lipca 2017r. Organ rentowy ostatecznie uznał za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999r. składkowe i nieskładkowe w wymiarze 26 lat, 3 miesięcy i 26 dni, w tym 5 lat, 5 miesięcy
i 9 dni pracy wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych (od 1 kwietnia 1993r. do 31 grudnia 1998r.). Odwołujący nie jest członkiem OFE.

dowód: akta ZUS.

Ubezpieczony w okresie od 2 czerwca 1980r. do 29 lutego 1992r. był zatrudniony
w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zakładach (...)
w G.. Pracodawca ubezpieczonego prowadził prace w zakładach ogniotrwałych na terenie całego kraju. Prawie przy każdej hucie były sortownie materiałów ogniotrwałych i tam dokonywano sortowania. W tych sortowniach pracodawca odwołującego posiadał kilkuosobowe brygady, w ramach których pracownicy wykonywali pracę. Odwołujący w początkowym okresie pracował na terenie sortowni materiałów ogniotrwałych Huty im. (...) w C.. Wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku ślusarza-elektromontera. W późniejszym okresie był określany jako sortowacz. Faktycznie ubezpieczony od samego początku zatrudnienia wykonywał pracę w charakterze sortowacza. Sortował on materiały ogniotrwałe poprzez ich czyszczenie i ich przebieranie na różne gatunki, wyłapywał uszkodzone elementy tych materiałów ogniotrwałych. Sortownie były zmechanizowane. Na sortowni w Hucie im. (...) był jeden główny taśmociąg i dwa mniejsze boczne. Na taśmociągi te wrzucało się odzyskane wyroby ogniotrwałe, które były potem ładowane na wagony za pomocą tych taśmociągów. Odwołujący nie pracował jako ślusarz, czy elektromonter, natomiast na sortowniach materiałów pracodawca ubezpieczonego nie posiadał osobnych brygad remontowych, czy utrzymania ruchu, dlatego w razie potrzeby ubezpieczony usuwał drobne awarie. Dotyczyło to takich czynności jak wymiana bezpiecznika, żarówki czy przepalonego styku, przeczyszczenie styku papierem ściernym. Były to jednak czynności, które zajmowały kilka minut i wykonywane były zasadniczo w normalnym toku pracy, przy pracujących pozostałych maszynach. Ubezpieczony nie zajmował się natomiast innymi naprawami, które leżały w gestii bądź pracowników Huty, bądź firmy zewnętrznej z G., która zajmowała się taśmociągami. Ubezpieczony pracę na terenie sortowni w Hucie im. (...) wykonywał do około 1983r. Następnie przeszedł do pracy na sortowni w Hucie (...), gdzie wykonywał tożsame czynności do rozwiązania stosunku pracy. Opisane prace wykonywał stale.

dowód: akta osobowe, zeznania świadków: T. K. (k. 17v akt), L. M. (k. 17v-18 akt) oraz wyjaśnienia ubezpieczonego (k. 18-18v akt).

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2017r., poz. 1383 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust.1. Ust. 2 art. 32 ustawy stanowi, iż za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. W ust. 4 powołanego art. 32 ustawy wskazano, iż wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzny okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat /§3/. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn 60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych /§ 4 ust. 2/. Praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku /§ 2 ust. 1/.

Ubezpieczony spełnia wszystkie powołane wyżej warunki do uzyskania prawa do emerytury, bowiem do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął okres pracy w wymiarze ponad 25 lat,
w tym ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz w dniu (...) ukończył 60 lat. Ponadto odwołujący nie jest członkiem OFE.

Sąd uznał w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, iż wnioskodawca
w okresie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) od 2 czerwca 1980r. do 29 lutego 1992r. (11 lat, 8 miesięcy i 29 dni) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych. Ten rodzaj prac wymieniony jest w dziale V, poz. 11 wykazu A załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Pomocniczo należy wskazać, iż praca ubezpieczonego odpowiadała pracy sortowacza surowców, półproduktów i wyrobów gotowych wymienionego w punkcie 59 poz. 11, działu V wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa
i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marcu 1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz.Urz.MG.1985.1.1).

Ubezpieczony ubiegając się o przyznanie emerytury załączył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wydane przez uprawniony podmiot potwierdzające, że wykonywał prace opisane wyżej. Organ rentowy odmówił jednak uwzględnienia powyższego okresu powołując się na nieścisłości dotyczące stanowisk pracy.

Zgodnie z utrwalonym w tej mierze orzecznictwem dla oceny czy pracownik w danym okresie wykonywał prace w warunkach szczególnych istotny jest charakter jego pracy
i wykonywane czynności, a nie precyzyjna nazwa zajmowanego stanowiska.

Z akt osobowych ubezpieczonego wynika, że wnosił on o przyjęcie do pracy w charakterze sortowacza-elektryka w oddziale przy Hucie im. (...) w C.. Ze skierowania do pracy wynika, iż u tego pracodawcy wolne miejsce występowało na stanowisku ślusarza-elektromontera i na tym też stanowisku został zatrudniony ubezpieczony. Brak jest informacji, aby doszło do formalnej zmiany tego stanowisko i w karcie obiegowej zmian w związku ze zwolnieniem z pracy również wskazywano na stanowisko ślusarza-elektromontera. Jednocześnie jednak we wniosku o nadanie brązowego krzyża zasługi z dnia 11 lutego 1988r. wskazano, iż ubezpieczony jest zatrudniony nieprzerwanie od ponad 7 lat w charakterze sortowacza Zakładu (...). Wskazano m.in., iż dzięki dużemu doświadczeniu prawidłowo klasyfikuje surowce wtórne w okresie ich przydatności. Ponadto włącza się czynnie do utrzymania sprawności i naprawy urządzeń sortowni. Także w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę pracodawca określił ubezpieczonego jako sortowacza.

Powyższe okoliczności potwierdzili w swoich zeznaniach świadkowie. Świadek T. K. był przełożonym ubezpieczonego w okresie pracy na sortowni Huty im. (...), z kolei świadek L. M. pracował w charakterze sortowacza z ubezpieczonym na sortowni Huty (...). Z ich zeznań jednoznacznie wynika, że ubezpieczony od samego początku pracował jako sortowacz i był to jego zasadniczy rodzaj pracy. W razie potrzeby dokonywał drobnych napraw, czy czynności związanych z utrzymaniem urządzeń w ruchu. Należy przy tym podkreślić, iż zeznania świadków znajdują potwierdzenie również w kartotekach wynagrodzeń, z których wynika, że od samego początku zatrudnienia był wynagradzany w systemie akordowym, co nie jest charakterystyczne dla pracy ślusarza remontowego, lecz właśnie pracownika wykonującego określoną produkcję. Jednocześnie wykonywanie pewnych czynności ślusarskich nie może wpływać na ocenę pracy ubezpieczonego pod kątem pracy w warunkach szczególnych. Po pierwsze jeśli czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny w stosunku do czynności podstawowych kwalifikowanych jako praca w szczególnych warunkach, to nie ma podstaw, aby tej pracy nie zaliczać do okresu uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r., sygn. II UK 233/11, OSNP 2013/7-8/86). W spornych przypadkach - uwzględnienie okresów wykonywania pracy szkodliwej lub uciążliwej wymaganej do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym - następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale szkodliwego zatrudnienia, tyle że ocena prawna tych ustaleń powinna być racjonalna, bez stosowania "aptekarskiej" miary lub "stopera w ręku" (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2009r., sygn. II UK 333/08, LEX nr 1001310). Po drugie czynności te również same w sobie kwalifikują się jako wykonywane w warunkach szczególnych, bowiem stanowiły prace polegające na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (dział XIV, poz. 25 wykazu A).

Reasumując nie mogą istnieć wątpliwości, że pracę ubezpieczonego w tym okresie należy uwzględnić do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Po uwzględnieniu wskazanych wyżej okresów ubezpieczony udowodnił ponad
15-letni okres pracy w warunkach szczególnych. Spełnia również pozostałe warunki konieczne do przyznania emerytury.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji w oparciu o powołane przepisy oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1, 3 i 4 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804 ze zm.).