Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Częstochowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Robert Grygiel

Protokolant Karina Zbroińska

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2016 roku w Częstochowie na rozprawie

sprawy J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek odwołania J. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 29 grudnia 2015 roku Nr SP5- (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w C. z dnia 29 grudnia 2015 roku numer (...) i przyznaje ubezpieczonemu J. M. prawo do świadczenia przedemerytalnego
od dnia 18 grudnia 2015 roku.

Sygn. akt IV U 181/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 grudnia 2015 roku nr(...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił przyznania J. M. prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 40-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, wobec czego nie przysługuje mu prawo do żądanego świadczenia. W szczególności ocenie organu rentowego do okresów składkowych i nieskładkowych nie można zaliczyć okresów wykonywania przez ubezpieczonego pracy w gospodarstwie rolnym ojca od 8 lutego 1974 roku do 30 czerwca 1974 roku, od 1 września 1974 roku do 30 czerwca 1975 roku, od 1 września 1975 roku do 30 czerwca 1976 roku oraz od 1 września 1976 roku do 4 czerwca 1977 roku, ponieważ w tym czasie uczęszczał on do szkoły oddalonej od miejsca zamieszkania na tyle, że wykluczało to możliwość stałej pracy w gospodarstwie rolnym.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. M., domagając się jej zamiany i przyznania mu prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że wbrew ocenie organu rentowego w zakwestionowanych okresach codziennie wykonywał pracę
w gospodarstwie rolnym ojca w wymiarze przekraczającym 4 godziny.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację zwartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

J. M. urodził się w dniu (...). W dniu 16 listopada 2015 roku ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do świadczenia przedemerytalnego, po rozpoznaniu którego organ rentowy decyzją z dnia 25 listopada 2015 roku odmówił przyznania odwołującemu prawa do żądanego świadczenia. W dniu 17 grudnia 2015 roku ubezpieczony złożył ponowny wniosek
o przyznanie mu prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Wnioskodawca w okresie od 6 września 1977 roku do 30 kwietnia 2015 roku był zatrudniony w (...) sp. z o.o. w C., w tym w okresie od 4 września 1985 roku do 28 sierpnia 1986 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową, po której do pracy powrócił w dniu 29 września 1986 roku. Łączny staż emerytalny odwołującego z powyższego okresu wynosi 37 lat, 6 miesięcy i 25 dni,
a po doliczeniu do niego okresów wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym ojca od 1 lipca do 31 sierpnia 1974 roku, od 1 lipca do 31 sierpnia 1975 roku, od 1 lipca do 31 sierpnia 1976 roku oraz od 5 czerwca do 5 września 1977 roku wynosi 38 lat,
3 miesiące i 26 dni.

Stosunek pracy łączący J. M. z (...) sp. z o.o.
w C. został rozwiązany z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, z przyczyn niedotyczących pracownika (art. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 192 ze zm.).

W okresie od 4 maja 2015 roku do 5 listopada 2015 roku (data wystawienia zaświadczenia przez Powiatowy Urząd Pracy w M.) ubezpieczony pobierał zasiłek dla bezrobotnych i nie odmówił w tym czasie bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

(v. akta rentowe)

W okresie od 8 lutego 1958 roku do 5 lipca 1990 roku ubezpieczony był zameldowany na pobyt stały pod adresem L. 1 i tam też do około roku 1978 zamieszkiwał na terenie gospodarstwa rolnego należącego do jego ojca.
W okresie od września 1972 roku do 4 czerwca 1977 roku ubezpieczony uczęszczał do Technikum (...). W. O. wchodzącego w skład Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) w C.-R.. Podczas nauki w Technikum odwołujący nie zamieszkiwał w internacie lub na stancji, ale codziennie dojeżdżał do szkoły – najpierw około 1,5 kilometra rowerem na stację kolejową Ż.,
a następnie pociągiem do stacji C.-R.. Łączny czas podróży w jedną stronę zajmował wnioskodawcy około 30 minut. W istotnych dla sprawy latach 1974-1977 ojciec odwołującego R. M. samodzielnie władał gruntami rolnymi
o łącznej powierzchni 2,4065 ha (1,4142 ha jednostka rejestrowa nr (...) (...) i 0,9923 ha jednostka rejestrowa nr (...) L.) oraz wspólnie z H. M. władał gruntami rolnymi o powierzchni 0,1975 ha (jednostka rejestrowa nr (...) (...)). W chwili ukończenia przez J. M. 16 roku życia, na terenie należącego do jego ojca gospodarstwa rolnego zamieszkiwali obok niego jego rodzice oraz młodsza o około półtora roku siostra. Ojciec wnioskodawcy samodzielnie prowadził znajdujący się na terenie gospodarstwa młyn wodny, w którym mielił zboże okolicznych rolników, w ilości około 20-30 furmanek dziennie, natomiast jego matka pracowała zawodowo w Urzędzie Gminy w P..

Gospodarstwo rolne prowadzone przez ojca wnioskodawcy służyło głównie do zaspokajania własnych potrzeb rodziny, a na jego terenie uprawiane były ziemniaki, zboża, warzywa, część areału zajmowały łąki, a przy działce siedliskowej znajdował się sad. Nadto rodzice ubezpieczonego hodowali przeciętnie 3 krowy (bywało więcej gdy się ocieliły), 2 świnie, konia, kury, kaczki i pawie. Odwołujący
z reguły wstawał o godzinie 5:00 i zajmował się pojeniem zwierząt, w tym przyniesieniem wody ze studni oraz podawaniem im paszy, a także palił w piecu aby zagrzać wodę. Powyższe czynności zajmowały wnioskodawcy około 1,5 godziny czasu, po czym udawał się on do szkoły. W zależności od ilości lekcji do domu odwołujący wracał między 14:30 a 15:30 i ponownie przystępował do pracy
w gospodarstwie. W szczególności ubezpieczony zajmował się wówczas przygotowywaniem paszy dla zwierząt, tj. przywoził śrutę z młyna, obsługiwał ręczną sieczkarnię (gospodarstwo było wówczas niezelektryfikowane, korzystało tylko z generatora (...) z młyna), karmił zwierzęta, pracował przy wynoszeniu obornika i podrzucaniu ściółki zwierzętom, co łącznie zajmowało mu około 3-4 godzin. Dodatkowo w sezonie prac polowych odwołujący pracował przy orce (prowadził konia za lejce), sadzeniu ziemniaków i buraków, zbiorach plonów, czy sianokosach – w tym na liczących około 2 ha łąkach należących do jego wuja H. M. (zamieszkałego w S.), które faktycznie uprawiał ojciec wnioskodawcy R. M..

Ojciec wnioskodawcy cały dzień pracował w młynie, w związku z czym jedynie sporadycznie zajmował się zwierzętami oraz wykonywał tylko cięższe prace polowe (orka, bronowanie, sianie, koszenie), jego matka pracowała zawodowo
i w gospodarstwie również wykonywała tylko niektóre prace, jak np. dojenie krów, zaś jego siostra z uwagi na wiek w gospodarstwie wykonywała jedynie lekkie prace. Do szkoły wnioskodawca przygotowywał się po zakończeniu pracy w gospodarstwie,
w godzinach pomiędzy 19:00 a 21:00.

(v. akta rentowe ubezpieczonego oraz jego wyjaśnienia k.36, zeznania świadków M. K., H. K., W. K. k.35-36, kopie świadectw szkolnych, k. 13-14, zaświadczenia Gminy i Miasta w K. z dnia 18 października 1990 roku, Starosty (...) z dnia 7 grudnia 2015 roku, Urzędu Gminy i Miasta K.
z dnia 2 grudnia 2015 roku k. 4, 6-8).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku
o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 roku, poz. 170 ze zm.), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje mężczyźnie, który do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym był zatrudniony przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 40 lat.

W myśl art. 2 ust. 3 ustawy, świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1.  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2.  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3.  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W niniejszej sprawie niesporne jest, że w (...) sp. z o.o.
w C. J. M. był zatrudniony przez okres przekraczający
6 miesięcy (od 6 września 1977 roku do 30 kwietnia 2015 roku), a jego stosunek pracy został rozwiązany przez pracodawcę z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 192 ze zm.) oraz że w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych od 4 maja 2015 roku do 5 listopada 2015 roku nie odmówił on bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Jednocześnie zważywszy na szczególną sytuację ubezpieczonego, który pierwszy wniosek o świadczenie przedemerytalne złożył przed upływem trzydziestego dnia od wydania mu przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych i nie zdecydował się odwołać od decyzji
z dnia 25 listopada 2015 roku, ale w dniu 17 grudnia 2015 roku ponowił wniosek
o świadczenie przedemerytalne, wskazując nowe okresy składkowe i nieskładkowe, Sąd Okręgowy przywrócił mu termin do złożenia wniosku o świadczenie przedemerytalne, o którym mowa w przywołanym powyżej art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy
o świadczeniach przedemerytalnych (na dopuszczalność przywracania tego terminu wprost wskazuje przepis art. 2 ust. 4 tej ustawy).

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się zatem wyłącznie do ustalenia, czy ubezpieczony legitymuje się okresem uprawniającym do emerytury w wymiarze co najmniej 40 lat, w szczególności czy do tego stażu, ustalonego przez ZUS na 38 lat, 3 miesiące i 26 dni, można doliczyć okresy wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym od 8 lutego 1974 roku do 30 czerwca 1974 roku, od 1 września 1974 roku do 30 czerwca 1975 roku, od 1 września 1975 roku do 30 czerwca 1976 roku oraz od
1 września 1976 roku do 4 czerwca 1977 roku.

Zgodnie z postanowieniami art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.), przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je jak okresy składkowe:

1)okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane
w odrębnych przepisach składki,

2)przypadające przed dniem 1 lipca 1977 roku okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art.
5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Należy przy tym zauważyć, iż z literalnego brzmienia powyższego przepisu wprost wynika, iż do zaliczenia do stażu emerytalnego okresów, o których mowa w jego pkt 2 i 3 nie ma żadnego znaczenia fakt, czy przez ubezpieczonego lub właściciela gospodarstwa rolnego, w którym ubezpieczony wykonywał pracę, opłacone zostały należne składki na ubezpieczenie społeczne rolników – ma to znaczenie wyłącznie co do zaliczenia okresów o których mowa w pkt 1 tegoż przepisu.

Zgodnie z ugruntowanym w tym zakresie orzecznictwem, przesłanką zaliczenia do okresów składkowych okresu pracy w gospodarstwie rolnym, o którym stanowi art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS, jest znaczący dla funkcjonowania tego gospodarstwa wymiar czasu pracy, za który uważa się wymiar co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2011 roku, II UK 305/10 LEX nr 852557, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2008 roku, II UK 61/08 LEX nr 741080).

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, że w okresach:

- od 9 lutego 1974 roku (16 rok życia odwołująca ukończył w dniu 8 lutego 1974 roku) do 30 czerwca 1974 roku, tj. 4 miesiące i 20 dni;

- od 1 września 1974 roku do 30 czerwca 1975 roku, tj. 10 miesięcy;

- od 1 września 1975 roku do 30 czerwca 1976 roku, tj. 10 miesięcy;

- od 1 września 1976 roku do 4 czerwca 1977 roku, tj. 9 miesięcy i 4 dni,

co łącznie stanowi 2 lata, 9 miesięcy i 24 dni, ubezpieczony stale wykonywał pracę
w gospodarstwie rolnym ojca w wymiarze nie niższym niż 4 godziny dziennie.

Wprawdzie faktycznie w okresie od września 1972 roku do 4 czerwca 1977 roku ubezpieczony uczęszczał do Technikum (...) W. O. wchodzącego w skład Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) w C.-R., jednakże każdego dnia przed wyjściem do szkoły, po powrocie ze szkoły do domu, a także
w dni wolne od nauki, pracował w gospodarstwie rolnym ojca, na terenie którego zamieszkiwał.

W szczególności każdego dnia rano odwołujący zajmował się pojeniem zwierząt,
w tym przyniesieniem wody ze studni oraz podawaniem im paszy, a także palił
w piecu aby zagrzać wodę, co zajmowało mu około 1,5 godziny. Z kolei po powrocie ze szkoły, co w zależności od ilości lekcji miało miejsce około 14:30-15:30 wnioskodawca zajmował się przygotowywaniem paszy dla zwierząt, tj. przywoził śrutę z młyna, obsługiwał ręczną sieczkarnię, karmił zwierzęta, pracował przy wynoszeniu obornika i podrzucaniu ściółki zwierzętom, co łącznie zajmowało mu około 3-4 godzin. Dodatkowo w sezonie prac polowych odwołujący pracował przy orce (prowadził konia za lejce), sadzeniu ziemniaków i buraków, zbiorach plonów, czy sianokosach – w tym na liczących około 2 ha łąkach należących do jego wuja H. M., które faktycznie uprawiał R. M.. Powyższe prace musiały być wykonywane przez ubezpieczonego, albowiem w tym czasie jego ojciec cały dzień pracował w młynie, w związku z czym jedynie sporadycznie zajmował się zwierzętami oraz wykonywał tylko cięższe prace polowe (orka, bronowanie, sianie, koszenie), jego matka pracowała zawodowo i w gospodarstwie również wykonywała tylko niektóre prace, jak np. dojenie krów, zaś jego siostra z uwagi na wiek
w gospodarstwie wykonywała jedynie lekkie prace. Wykonywanie pracy
w gospodarstwie rolnym w opisanym powyżej wymiarze nie kolidowało z nauką ubezpieczonego, albowiem do szkoły przygotowywał się on po zakończeniu pracy
w gospodarstwie, w godzinach pomiędzy 19:00 a 21:00.

Fakt stałej pracy odwołującego w gospodarstwie rolnym w wymiarze przekraczającym 4 godziny dziennie zgodnie potwierdzili świadkowie M. K., H. K. i W. K., których zeznaniom Sąd dał pełną wiarę, albowiem są one obszerne, precyzyjne, spójne ze sobą wzajemnie oraz wyjaśnieniami składanymi przez odwołującego, a ich wiarygodność nie była kwestionowana organ rentowy, który poza gołosłownymi twierdzeniami, że świadczenie przez odwołującego pracy w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy nie było możliwe, nie przedstawił w tym zakresie żadnych dowodów.

Reasumując należy przyjąć, że ubezpieczony we wskazanych powyżej okresach stale wykonywał pracę w gospodarstwie rolnym w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, a co za tym idzie okres ten (2 lata, 9 miesięcy i 24 dni) należy doliczyć do jego stażu emerytalnego,
w konsekwencji czego legitymuje się on ponad 40-letnim okresem ubezpieczenia.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz przepisów powołanych w treści uzasadnienia, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał J. M. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 18 grudnia 2015 roku, tj. od dnia następnego po dniu złożenia wniosku (art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych).