Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Częstochowie

POSTANOWIENIE

Dnia 2 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie VII Wydział Karny Odwoławczy Częstochowa w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Brzózka

Protokolant: sekr. sądowy Aleksandra Błachowicz - Dróżdż

po rozpoznaniu w sprawie przeciwko:

A. J. (1) (J.) ur. (...) w S. i

W. B. ur. (...) w W.

oskarżonych subsydiarnym aktem oskarżenia o czyn z art. 158 § 1 k.k.

zażalenia wniesionego w dniu 24 maja 2017 roku przez pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego B. T.

na postanowienie Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 17 maja 2017 roku wydane
w sprawie sygn. akt IV K 778/16

w przedmiocie umorzenia postępowania

na podstawie art. 437 k.p.k., art. 632a k.p.k. w zw. z art. 640 k.p.k.

postanawia

I.uchylić orzeczenie o obciążeniu B. T. kosztami postępowania zawarte w punkcie 2, a w pozostałej części zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy,

II.zwrócić B. T. z kasy Sądu Rejonowego w Częstochowie kwotę 300 (trzystu) zł uiszczonej przez niego zryczałtowanej równowartości wydatków ( przeksięgowanej ze sprawy IV K 237/16 Sądu Rejonowego w Częstochowie) obciążając kosztami sądowymi Skarb Państwa .

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 17 maja 2017 roku Sąd Rejonowy w Częstochowie na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k., art. 55 § 1 k.p.k. a contrario, art. 632 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 640 k.p.k., 1.umorzył postępowanie w sprawie przeciwko A. J. (1) i W. B., 2.kosztami postępowania obciążył oskarżyciela B. T..

Powyższe postanowienie zostało zaskarżone w całości przez pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego, który zarzucił mu:

1.  obrazę przepisów postępowania, która miała istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia tj. art. 55 § 1 k.p.k. poprzez bezzasadne umorzenie postępowania podczas gdy postanowienie takie narusza prawo pokrzywdzonego do wniesienia i popierania subsydiarnego aktu oskarżenia;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że:

a)  postanowienie o umorzeniu dochodzenia z dnia 7 kwietnia 2016 roku było pierwszym postanowieniem umarzającym postępowanie podczas gdy faktycznie było trzecim, a pokrzywdzony po dwóch pierwszych umorzeniach postępowania wniósł prawidłowo subsydiarny akt oskarżenia, a zatem nie może ponosić negatywnych konsekwencji wynikających z niezgodnych z przepisami prawa decyzji organów ścigania i organów orzekających w sprawie;

b)  pokrzywdzonemu nie przysługuje prawo do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia, podczas gdy ziściły się wszelkie warunki określone w art. 55 § 1 i 2 k.p.k., konieczne do prawidłowego wniesienia aktu oskarżenia.

W oparciu o przytoczone zarzuty pełnomocnik wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do dalszego prowadzenia Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Zażalenie co do zasady nie zostało uwzględnione.

Wbrew zarzutom zażalenia Sąd Rejonowy uprawniony był przyjąć, że w realiach niniejszej sprawy nie zostały spełnione określone w art. 55 § 1 k.p.k. przesłanki pozwalające B. T. na skuteczne wystąpienie przeciwko A. J. (1) i W. B. z subsydiarnym aktem oskarżenia.

Prawo pokrzywdzonego do występowania w charakterze oskarżyciela subsydiarnego w sprawie, w której postępowanie co do zasady winno toczyć się z oskarżenia publicznego, z oczywistych względów nie ma charakteru nieograniczonego. W istocie jest to wyjątek od generalnej zasady, uzależniony od spełnienia wszystkich przesłanek wskazanych w art. 55 § 1 i 2 k.p.k., w tym zwłaszcza wydania dwóch tożsamych decyzji (o odmowie wszczęcia dochodzenia albo jego umorzenia) kończących postępowanie przygotowawcze w sposób negatywny. Przesłanki te, jak wynika z ugruntowanych w orzecznictwie poglądów winny być interpretowane ściśle.

Postanowieniem Komisariatu Policji we W. z dnia 12 grudnia 2014 roku zatwierdzonym przez Prokuratora umorzono dochodzenie w sprawie pobicia B. T.. Po rozpoznaniu zażalenia pełnomocnika Sąd Rejonowy w Częstochowie postanowieniem z dnia 6 października 2105 r. uchylił zaskarżone postanowienie. Dnia 7 marca 2016 roku Komisariat Policji we W. umorzył dochodzenie ( według obowiązujących wówczas przepisów nie wymagało ono zatwierdzenia przez prokuratora jako nie prowadzone przeciwko osobie). Postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2016 r. Prokurator w trybie art. 327 § 1 k.p.k. podjął na nowo postępowanie.

Dnia 6 kwietnia 2016 r. wpłynął subsydiarny akt oskarżenia o czyn z art. 158 §1 k.k. w sprawie IV K 237/16.

Dnia 7 kwietnia 2016 r. Komisariat Policji we W. kolejny raz umorzył dochodzenie w sprawie ( według obowiązujących wówczas przepisów nie wymagało ono zatwierdzenia przez prokuratora jako nie prowadzone przeciwko osobie).

Sąd Rejonowy w Częstochowie postanowieniem z dnia 9 czerwca 2016 r. umorzył postępowanie w sprawie z subsydiarnego aktu oskarżenia w sprawie IV K 237/16 wobec braku skargi uprawnionego oskarżyciela. Zostało ono zaskarżone przez pełnomocnika B. T.. Po rozpoznaniu wniesionego zażalenia postanowieniem z dnia 29 września 2016 r. Sąd Okręgowy w Częstochowie nakazał zwrócić B. T. uiszczoną zryczałtowaną równowartość wydatków w kwocie 300 zł a w pozostałej części zaskarżone postanowienie utrzymał w mocy. W uzasadnieniu postanowienia wyraził pogląd, że postanowienie o umorzeniu postępowania z dnia 7 kwietnia 2016 r. należy traktować jako pierwsze postanowienie o jego umorzenia z uwagi na sekwencje zdarzeń w przypadku upływu terminu do wniesienia zażalenia na to postanowienie w pełni uzasadniony będzie wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia takiego zażalenia. Dnia 26 października 2016r. Prokurator przywrócił B. T. termin do wniesienia zażalenia na postanowienie z dnia 7 kwietnia 2016 r. o umorzeniu dochodzenia . Po rozpoznaniu tego zażalenia postanowieniem z dnia 16 grudnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Częstochowie utrzymał w mocy postanowienie z dnia 7 kwietnia 2016 r. o umorzeniu dochodzenia.

Dnia 5 października 2016 r. B. T. wniósł osobiście sporządzony subsydiarny akt oskarżenia w niniejszej sprawie IV K 778/16 Sądu Rejonowego w Częstochowie (połączony do wspólnego rozpoznania z subsydiarnym aktem oskarżenia z dnia 4 stycznia 2017 r.)

W tak przedstawiającym się stanie rzeczy Sąd Rejonowy , kształtując swobodnie swoje przekonania, uprawniony był przyjąć ,że w niniejszej sprawie nie została spełniona przesłanka z art. 55 § 1k.p.k. wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia . Mógł bowiem uznać, iż wobec utrzymania w mocy postanowienia o umorzeniu dochodzenia wydanego dnia 7 kwietnia 2016 r., postanowieniem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 16 grudnia 2016 r. nie doszło do sytuacji, gdy po uwzględnieniu zażalenia i uchyleniu postanowienia o umorzeniu postępowania przez sąd powołany do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji, organ postępowania przygotowawczego nadal nie znajdując podstaw do wniesienia aktu oskarżenia wydał ponownie postanowienie o jego umorzeniu a B. T. w terminie miesiąca od zawiadomienia o tym postanowieniu wniósł subsydiarny akt oskarżenia .

Przyjęta przez Sąd Rejonowy przesłanka z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. braku skargi uprawnionego oskarżyciela jest także spełniona nawet w razie przyjęcia ,że postanowienie o umorzeniu dochodzenia z dnia 7 kwietnia 2016 r. było postanowieniem wydanym ponownie, gdy organ postępowania przygotowawczego nadal nie znalazł podstaw do wniesienia aktu oskarżenia ( uwzględniając fakt , że dochodzenie zostało najpierw umorzone w dniu 12 grudnia 2014r. a po rozpoznaniu zażalenia pełnomocnika B. T. Sąd Rejonowy w Częstochowie postanowieniem z dnia 6 października 2015 r. uchylił zaskarżone postanowienie ). Odpis postanowienia o umorzeniu dochodzenia z dnia 7 kwietnia 2016 r. został bowiem doręczony B. T. w dniu 17 kwietnia 2016 r. k.129 akt dochodzenia. Postanowienie to k. 133 akt dochodzenia zawiera prawidłowe pouczenia. W terminie miesiąca od daty doręczenia tego postanowienia B. T. nie wniósł subsydiarnego aktu oskarżenia. Wniósł go dopiero 5 października 2016 r. i 4 stycznia 2017 r.(nie dopełniając zresztą obowiązku sporządzenia go i podpisania przez pełnomocnika). Nie wniesienie w ustawowym terminie subsydiarnego aktu oskarżenia powoduje ,że także z tego powodu należałoby przyjąć brak skargi uprawnionego oskarżyciela.

W ocenie Sądu Okręgowego do umorzenia postępowania doszło w szczególnych okolicznościach, gdy B. T. mógł mieć rzeczywistą trudność w ustaleniu czy i w jakim terminie służyło mu prawo do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia. Skarb Państwa nie poniósł poza kosztami doręczeń korespondencji żadnych wydatków. Sąd Rejonowy zakończył postępowanie sądowe na jego zupełnie wstępnej fazie , nie wzywał nawet B. T. do uzupełnienia braku formalnego pisma poprzez sporządzenie i podpisanie subsydiarnego aktu oskarżenia przez profesjonalnego pełnomocnika. Zaistniał więc wyjątkowy przypadek w myśl przepisu art. 632a k.p.k. w zw. z art. 640 k.p.k. uzasadniający poniesienie kosztów sądowych przez Skarb Państwa i zwrócenie B. T. z kasy Sądu Rejonowego w Częstochowie kwoty 300 (trzystu) zł uiszczonej przez niego zryczałtowanej równowartości wydatków ( przeksięgowanej ze sprawy IV K 237/16 Sądu Rejonowego w Częstochowie).

Podstawę prawną orzeczenia stanowiły przepisy art. 437 k.p.k., art. 632a k.p.k. w zw. z art. 640 k.p.k.