Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

I C 534/15 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Częstochowie z 2017-10-16

Sygn. akt I C 534/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Włodarczyk

Protokolant: sekretarz sądowy Magdalena Adamus

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2017 r. w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. L.

przeciwko pozwanej (...) spółce z o.o. w Z.

o zapłatę

orzeka:

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 1.904.521,26 (jeden milion dziewięćset cztery tysiące pięćset dwadzieścia jeden i 26/100) złotych wraz z odsetkami:

-od kwoty 500.000 (pięćset tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami od 28 listopada 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r.,

-od kwoty 108.802,08 (sto osiem tysięcy osiemset dwa i 08/100) złote z ustawowymi odsetkami od 30 listopada 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r.,

-od kwoty 1.150.000,00 (jeden milion sto pięćdziesiąt tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami od 28 listopada 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do 14 września 2017 r.;

-od kwoty 1.295.719,18 (jeden milion dwieście dziewięćdziesiąt pięć tysięcy siedemset dziewiętnaście i 18/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 14 września 2017 r.;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 102.444 (sto dwa tysiące czterysta czterdzieści cztery) złote z tytułu kosztów procesu.

Sygnatura akt I C 534/15

UZASADNIENIE

W pozwie z 30 listopada 2015 r. powód M. L. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) spółki z o.o. w Z.:

- w pkt 1 kwoty 500 000 zł z tytułu zwrotu części kwoty pożyczki,

- w pkt 2 kwoty 108 802,08 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek od pożyczki,

- w pkt 3 odsetek ustawowych od kwot wskazanych w pkt 1 i 2 liczonych od dnia 28 listopada 2015 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że 28 listopada 2005 r. zawarł z pozwaną umowę pożyczki, w której jako pożyczkodawca udzielił pozwanej występującej jako pożyczkobiorca pożyczki w kwocie 2 000 000 zł z terminem zwrotu do dnia 28 listopada 2015 r. Nadto strony ustaliły w tej umowie, że pożyczka będzie oprocentowana, a odsetki naliczane będą w stosunku rocznym od kwoty faktycznego zadłużenia pożyczkobiorcy w wysokości 8,95% w stosunku rocznym, a ich płatność będzie następować corocznie do 28 listopada, z tym że termin ten był modyfikowany aneksami do umowy. Powód podniósł, że dotychczas pozwana zwróciła kwotę 350 000 zł z tytułu kapitału pożyczki, tak więc aktualna kwota kapitału pożyczki, której pozwana nie zwróciła pomimo upływu terminu do jej zwrotu, wynosi 1 650 000 zł. Nadto pozwana nie dokonała zapłaty należnych powodowi odsetek za okres od 1 stycznia 2015 r. do 28 listopada 2015 r. w kwocie 108 802,08 zł. Powód podniósł, że pozwem w tej sprawie domaga się jedynie części kwoty pożyczki tj. kapitału w wysokości 500 000 zł.

Pozwana (...) spółka z o.o. w Z. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew podniosła, że świadczenie, którego spełnienia domaga się powód, zostało już przez pozwaną spełnione. Podniosła, ze powód jest wspólnikiem pozwanej, posiada 33% udziałów w kapitale zakładowym, pozostali dwaj wspólnicy pozwanej również posiadają udziały w takiej samej wysokości. Pozwana nie kwestionując zawarcia z powodem przedmiotowej umowy pożyczki, wskazała, że analogiczne umowy zostały zawarte z pozostałymi dwoma wspólnikami. Pozwana wyjaśnia, że prowadzi na podstawie stosowanego zezwolenia działalność gospodarczą na dużą skalę na terenie (...) i zgodnie z warunkami określonymi w tym zezwoleniu, zobowiązała się w terminie do 31 grudnia 2017 r. ponieść wydatki inwestycyjne w kwocie nie mniejszej niż 10 000 000 zł. W związku z tym zwróciła się do wspólników, w tym do powoda, z propozycją renegocjacji umów pożyczek w taki sposób, aby daty ich zapadalności uległy wydłużeniu. Zdaniem pozwanej powód w odpowiedzi zasugerował jakoby renegocjacja umowy była możliwa, jednak podjęte przez niego czynności faktyczne przeczyły temu stanowisku, zatem zmiana warunków umowy nie doszła do skutku. Pozwana wskazała, że aby wywiązać się z nałożonych na nią zobowiązań wynikających z możliwości funkcjonowania w strefie ekonomicznej, a dotyczących konieczności poczynienia przez nią odpowiednich nakładów inwestycyjnych, zmuszona była podjąć odpowiednią uchwałę. Wskazała, że 18 grudnia 2015 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników, na które wcześniej wysłała powodowi zaproszenie, podjęło uchwałę nr 5 w sprawie zobowiązania wszystkich wspólników do wniesienia dopłat. Motywem podjęcia uchwały było podporządkowanie pożyczek udzielonych przez wspólników, w tym powoda, celowi nadrzędnemu tj. uzyskaniu finansowania zewnętrznego w postaci kredytu bankowego. Z tego względu wysokość dopłat została ustalona na poziomie zbliżonym do wierzytelności z tytułu zwrotu pożyczek. W związku z tym że powód, podobnie jak pozostali wspólnicy, nie wniósł dopłaty w wyznaczonym terminie, pozwana zdecydowała się potrącić w całości jego wierzytelność wobec spółki, o czym poinformowała w stosownym oświadczeniu. W takiej sytuacji pozwana zajęła stanowisko, że spełniła świadczenie polegające na zwrocie pożyczki na podstawie w/w umowy w całości, potrącając wierzytelność powoda z przysługującą pozwanej spółce wymagalną wierzytelnością z tytułu zobowiązania wspólników do wniesienia dopłat.

W piśmie procesowym z 17 marca 2016 r. powód wskazał, że podniesiony przez pozwaną zarzut potrącenia jest w całości niezasadny z uwagi na to, że pozwanej nie przysługują wymagalne roszczenia względem powoda nadające się do potrącenia, jako podstawę prawną swojego stanowiska wskazał m.in. na nieważność tej czynności i powołał się na treść art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 246 § 3 k.s.h. oraz art. 58 § 2 k.c. , a także jej bezskuteczność – art. 498 § 1 k.c.

W piśmie procesowym złożonym w dniu 14 września 2017 r. powód zmienił powództwo, w ten sposób, że rozszerzył żądanie pozwu z pkt 1 o kwotę 1.295.719,18 zł oraz wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty rozszerzenia tj. od 1.295.719,18 zł od dnia 14 września 2017 r. (tj. od dnia rozszerzenia powództwa) do dnia zapłaty, nadto wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 1.150.000,00 zł za okres od 28 listopada 2015 r. do 14 września 2017 r. oraz sprecyzował, że zawarte w pkt 4 pozwu żądanie zasądzenia kosztów procesu obejmuje także koszty rozszerzonej części powództwa (k. 291-292).

1.  Ustalenia faktyczne.

Powód M. L. jest wspólnikiem pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z.. Pozostali wspólnicy to K. B. i D. K.. Każdy ze wspólników posiada 33% udziałów w kapitale zakładowym. Członkami zarządu pozwanej są K. B. i D. K..

(okoliczność bezsporna, umowa spółki z 20.08.2008 r. i z 5.02.2010 r. k. 192-205, odpis pełny KRS pozwanej k. 206-216).

Na podstawie umowy z 28 listopada 2005 r. powód M. L. udzielił pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. pożyczki w kwocie 2.000.000 zł, która miała zostać wykorzystana na działalność gospodarczą spółki i zwrócona w terminie do 28 listopada 2015 r. (§1 ust. 1 umowy). Pożyczkobiorca (pozwana) zobowiązał się do zwrotu kwoty udzielonej pożyczki do 28 listopada 2015 r. (§1 ust. 1 umowy). Oprocentowanie pożyczki naliczane od kwoty faktycznego zadłużenia z tytułu pożyczki ustalono na 8,95% w stosunku rocznym. Zgodnie z umową odsetki miały być płatne w ratach do 28 listopada każdego roku (§2 ust. 1 i 2). Następnie w dniach 31 grudnia 2005 r. i 31 grudnia 2007 r. strony sporządziły aneksy do umowy pożyczki. W aneksie nr (...) z 31 grudnia 2005 r. strony ustaliły, że odsetki naliczane w stosunku rocznym płatne będą ostatniego dnia każdego miesiąca, a ostatecznie w aneksie nr (...) z 31 grudnia 2007 r. ustalono, że naliczone odsetki będą płatne ostatniego dnia roboczego każdego roku kalendarzowego za dany rok.

(okoliczności bezsporne, nadto dowody: umowa pożyczki k – 8-9, aneks nr (...) z 31 grudnia 2007 r. k – 10, aneks nr (...) z 31 grudnia 2005 r. k – 11).

Pozwana pod koniec 2014 r. zwracała się do powoda z propozycją renegocjacji umowy pożyczki poprzez wydłużenie daty jej wymagalności do 31 grudnia 2021 r., porozumienie w tym zakresie nie zostało pomiędzy stronami osiągnięte.

(okoliczności bezsporne, nadto dowody: korespondencja stron – pismo pozwanej z 8.12.2014 r. k. 102-105, pismo z odpowiedzią powoda z 30.12.2014 r. k. 106-108)

Pozwana zwróciła powodowi z tytułu udzielonej pożyczki kwotę 350.000,00 zł kapitału pożyczki.

(okoliczność bezsporna)

Pismem z 25 listopada 2015 r. (nadanym w tym samym dniu) powód przypomniał pozwanej o nadchodzącym terminie zwrotu pozostałej kwoty pożyczki oraz odsetek umownych od pożyczki za rok 2015 i wskazał rachunek bankowy do wpłaty tych środków, pozwana nie zareagowała na to pismo. Pomimo upływu terminu do zwrotu pożyczki pozwana nie dokonała spłaty pozostałej części kapitału pożyczki w wysokości 1 650 000,00 zł, jak również odsetek od pożyczki za rok 2015 w wysokości 108 146,65 zł.

(okoliczności bezsporne, nadto dowody: odpis pisma powoda z 25.11.2015 r. wraz z dowodem nadania k. 12-14)

W dniu 18 grudnia 2015 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników pozwanej spółki pojęło uchwałę nr (...) w sprawie zobowiązania wszystkich wspólników do wniesienia dopłat w wysokości 3,5 – krotności nominalnej wartości udziałów tj. 1.750.000,00 zł (zbliżonej do wierzytelności z tytułu spłaty pożyczek udzielonych przez wspólników pozwanej), w nieprzekraczalnym terminie do 23 grudnia 2015 r. W obradach w/w organu spółki nie brał udziału powód M. L.. Powód M. L. nie wniósł dopłaty we wskazanym terminie. W dniu 24 grudnia 2015 r. pozwana skierowała do powoda oświadczenie o potrąceniu obu wierzytelności.

(okoliczności bezsporne, nadto dowody: odpis uchwały NWZ pozwanej z 18.12.2015 r. wraz z listą obecności k. 123-126, oświadczenie o potrąceniu z 24.12.2015 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru przesyłki k.127-131, informacja o sposobie rozliczenia wzajemnych wierzytelności k. 137).

Powyższa uchwała została zaskarżona przez powoda, który wystąpił do Sądu Okręgowego w C. z powództwem o jej uchylenie. Wyrokiem Sądu Okręgowego w C. z 7 lipca 2016 r. wydanym w sprawie sygn. akt V GC (...), zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w K. z 24 lipca 2017 r. sygn. akt I ACa (...), uchylono uchwałę nr (...) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) spółki z o.o. w Z. w sprawie zobowiązania wszystkich wspólników do wniesienia dopłat. Orzeczenie to jest prawomocne.

(okoliczności bezsporne, nadto dowody: odpis wyroku SA w K. z dn. 24.07.2017 r. sygn. V ACa (...) k. 287-288)

Pomiędzy stronami istnieje wieloletni konflikt dotyczący zwrotu udzielonej pożyczki i ustalonych odsetek umownych, funkcjonowania spółki, relacji pomiędzy wspólnikami pozwanej oraz wzajemnych rozliczeń finansowych. Powód w przeszłości kilkukrotnie występował na drogę sądową o zwrot niewypłaconych odsetek rocznych od przedmiotowej pożyczki za okres przed 2015 r. oraz z innymi roszczeniami przeciwko pozwanej. Roszczenia te zostały uwzględnione, wyroki w poniższych sprawach są prawomocne.

(okoliczności bezsporne, nadto dowody: odpisy wyroków SO w C.w sprawach sygn. VI Ca (...), I C (...), I C (...), I C (...) z uzasadnieniami k. 15-48).

2.  Ocena dowodów.

Wszystkie istotne w sprawie okoliczności faktyczne, jak fakt istnienia i charakter stosunku zobowiązaniowego pomiędzy stronami, treść umowy pożyczki i warunki jej udzielenia, termin zwrotu, zmiany umowy, wysokość spornej kwoty i brak jej zwrotu, były pomiędzy stronami niesporne. Podobnie nie stanowił przedmiotu sporu fakt podjęcia i treść decyzji organów pozwanej spółki w zakresie jej bieżącej działalności, w tym podjęcie uchwały o zobowiązaniu wspólników do wniesienia dopłat. Fakty niesporne nie wymagają dowodu, nadto zostały udowodnione wskazanymi powyżej dowodami, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała. Dotyczy to zarówno dokumentów prywatnych, aktów pozwanej spółki oraz dokumentów urzędowych, które zostały sporządzone przez kompetentne osoby, w zakresie przewidzianych prawem uprawnień, ich wiarygodności nie kwestionowała żadna ze stron. Sąd w niniejszej sprawie dopuścił dowód z wyroków i uzasadnień wyroków dotyczących zarówno stron procesu, jak i przedmiotu postępowania. Ustalenia w sprawie zostały poczynione również na podstawie tych orzeczeń, które są wiążące m.in. dla stron, sądów – erga omnes – art. 365 k.p.c. Dotyczy to powołanych w stanie faktycznym orzeczeń sądów cywilnych, w tym przede wszystkim wyroku Sądu Apelacyjnego w K. z 24 lipca 2017 r. sygn. akt V ACa (...) którym zmieniono wyrok Sądu Okręgowego w C. z 7 lipca 2016 r. wydany w sprawie sygn. akt V GC (...). Spór w niniejszej sprawie nie dotyczył więc oceny, czy powodowi przysługuje roszczenie o zapłatę spornej sumy z tytułu udzielonej pożyczki, ale oceny skuteczności materialnoprawnej czynności potrącenia wierzytelności powoda z wierzytelnością, która zdaniem pozwanej przysługuje jej wobec powoda z tytułu dopłat uchwalonych przez organ pozwanej uchwałą z 18 grudnia 2015 r. Z powyższego faktu pozwana wywodzi, że spełniła świadczenie polegające na zwrocie przedmiotowej pożyczki. Ocena zasadności tego stanowiska sprowadza się do rozważań stricte prawnych, zatem zostanie przeprowadzona w dalszej części uzasadnienia. Pozwana podniosła także, że żądanie zwrotu pożyczki w tej sytuacji ekonomicznej pozwanej, związanej z realizowanymi inwestycjami, narusza zasady współżycia społecznego i stanowi nadużycie prawa. Do tego zarzutu także sąd odniesienie się w dalszej części uzasadnienia.

1.  Ocena prawna.

Roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie w całości.

Uznanie za skuteczny zarzutu potracenia, wymagało od strony pozwanej udowodnienia, iż przysługuje jej wierzytelności w stosunku do powoda, która nadaje się do potrącenia z wierzytelnością powoda. Pozwana nie sprostała temu zadaniu, a zatem podniesiony przez nią zarzut potrącenia należało uznać za bezskuteczny. Akt na podstawie którego powódka formułowała stanowisko o istnieniu jej wierzytelności wobec powoda w postaci uchwały Walnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 18 grudnia 2015 r. został uchylony z dniem 24 lipca 2017 r. prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w K. (sygn. V ACa (...)), tym samym został on wyeliminowany z przestrzeni prawnej i nie rodzi żadnych skutków prawnych.

Odwołanie się do zasad współżycia społecznego i obrona przed zwrotem pożyczki z powołaniem się na nadużycie prawa także nie jest skuteczna. Pozwana w zasadzie ograniczyła się do argumentacji, wedle której orzeczenie o obowiązku zwrotu pożyczki zróżnicuje sytuację wspólników spółki A.. Nic nie stoi na przeszkodzie by każdy z pożyczkobiorców domagał się od pozwanej zapłaty pożyczonych pieniędzy. Zróżnicowanie sytuacji wspólników nie wynika z umów pożyczek, tylko z faktu, że od lat istnieje między nimi konflikt. Powód w rzeczywistości pozostaje poza spółką w sensie decyzyjnym. Sąd nie potrafi wskazać żadnej zasady współżycia społecznego, która uzasadniałaby, chociażby odroczenie w czasie zwrotu pożyczki na rzecz powoda. Trzeba pamiętać, że pozwana to doskonale prosperująca spółka, rozwijająca się. Roszczenia powoda z pewnością nie są w stanie zachwiać pozycją spółki.

Nie zwrócony powodowi kapitał z umowy pożyczki to 1.650.000 zł. Zasądzając zapłatę tej kwoty sąd orzekł na podstawie § 1 ust. 1 i ust. 3 umowy pożyczki z 28 listopada 2005 r. Pożyczka miała być zwrócona do 28 listopada 2015 r. Zasądzając ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty kapitału 500.000 zł od 28 listopada 2015 r. orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c. W wypadku kwoty kapitału 1.150.000 zł, zgodnie z żądaniem odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzono do daty zmiany powództwa czyli do 14 września 2017 r.

Zasądzona kwota 108.802,08 zł (mieszcząca się wraz z kwotą 1.650.000 zł w zasądzonej w pkt 1 sentencji wyroku kwocie 1.904.521,26 zł), to skapitalizowane odsetki umowne naliczone od 1.650.000 zł za okres od 1 stycznia 2015 r. do 28 listopada 2015 r. wg stopy 8,95% minus podatek dochodowy w kwocie 25.521,48 zł. Orzeczono na podstawie § 2 umowy z 28 listopada 2005 r., z uwzględnieniem zmian wynikających z aneksu nr (...) i nr (...). Ustawowe odsetki za opóźnienie od skapitalizowanych odsetek umownych zasądzono od dnia wniesienia pozwu na podstawie art. 482 § 1 k.c.

Skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 1.150.000 zł za okres od 28 listopada 2015 r. do 14 września 2017 r. to 268.690,40 zł, powód jednak z tego tytułu domagał się zasądzenia jedynie 145.719,18 zł. Ponieważ powód domagał się z tytułu kapitalizacji odsetek ustawowych kwoty mniejszej niż mógłby żądać, zostały one dodane do kapitału w kwocie 1.150.000 zł i od ich sumy tj. od kwoty 1.295.719,18 zł zasądzono ustawowe odsetki za opóźnienie od wytoczenia powództwa o nie, czyli od 14 września 2017 r. na podstawie art. 482 § 1 k.c. i art. 481 § 1 i § 2 k.c.

3.  Koszty procesu.

Z tytułu zwrotu kosztów recesu zasądzono od pozwanej na rzecz powoda 102.444 zł. Na w/w kwotę składają się: opłata od pozwu 95.227 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł i koszty zastępstwa procesowego 7.200 zł. Orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Agnieszka W�jcik
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Częstochowie
Osoba, która wytworzyła informację:  Jacek Włodarczyk
Data wytworzenia informacji: